Ρεμπέτικο και νέα γενιά: Η διαχρονική γοητεία μιας μουσικής παράδοσης..

Το ρεμπέτικο, αυτή η βαθιά ελληνική μουσική παράδοση που γεννήθηκε στα σπλάχνα των αστικών κέντρων και των προσφυγικών συνοικισμών στις αρχές του 20ού αιώνα, συχνά συνδέεται στο μυαλό πολλών με το παρελθόν, με τους μάγκες και τις τεκέδες, με μια εποχή που έχει πια παρέλθει. 

 

Ωστόσο, παραδόξως, το ρεμπέτικο όχι μόνο επιβιώνει αλλά βρίσκει νέους ακροατές και δημιουργούς στις νεότερες γενιές. Πώς συμβαίνει αυτό; Τι είναι αυτό που γοητεύει τους νέους σε μια μουσική που φαινομενικά απέχει τόσο πολύ από τους σύγχρονους ρυθμούς;

---

Η Γοητεία της Αυθεντικότητας και του Πάθους

Ένας από τους βασικούς λόγους που το ρεμπέτικο ελκύει τη νέα γενιά είναι η αυθεντικότητά του. Σε μια εποχή όπου η μουσική παραγωγή συχνά μοιάζει "πλαστική" και τυποποιημένη, το ρεμπέτικο έρχεται ως μια ανάσα αλήθειας. Οι στίχοι του, ωμοί και αληθινοί, μιλούν για τον έρωτα, τον πόνο, την ξενιτιά, την κοινωνική αδικία, τη φτώχεια, και τις καθημερινές χαρές και λύπες. Είναι ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή, με τις οποίες, παρά τις διαφορετικές εποχές, μπορεί κανείς ακόμα να ταυτιστεί. Η μουσική του, με το μπουζούκι σε πρωταγωνιστικό ρόλο, έχει μια αρχέγονη δύναμη και ένα πάθος που αγγίζει την ψυχή.

Οι νέοι αναζητούν την ουσία, και το ρεμπέτικο την προσφέρει απλόχερα. Δεν είναι μια μουσική φτιαγμένη για το ραδιόφωνο ή τις μεγάλες πίστες, αλλά μια μουσική που γεννήθηκε στα κατώφλια, στις παρέες, στα γλέντια, και αυτό της προσδίδει μια αξεπέραστη ζωντάνια.

---

Η "Ανακάλυψη" μέσω της Παράδοσης και της Εκπαίδευσης

Πολλοί νέοι έρχονται σε επαφή με το ρεμπέτικο αρχικά μέσω της οικογένειάς τους – από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, που το άκουγαν ή το τραγουδούσαν. Άλλοι το ανακαλύπτουν μέσω της εκπαίδευσης. Υπάρχουν πλέον μουσικά σχολεία και ωδεία που διδάσκουν την ιστορία του ρεμπέτικου, αλλά και την εκμάθηση παραδοσιακών οργάνων όπως το μπουζούκι, ο μπαγλαμάς και ο τζουράς. Αυτό δημιουργεί μια νέα γενιά μουσικών που όχι μόνο εκτελούν ρεμπέτικα κομμάτια αλλά και εμβαθύνουν στην τεχνική και τη φιλοσοφία τους.

Παράδειγμα: Φοιτητές μουσικολογίας που επιλέγουν το ρεμπέτικο ως αντικείμενο μελέτης, ή νέοι που γράφονται σε σχολές εκμάθησης μπουζουκιού, δείχνουν ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την αναβίωση και τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς.

---

Η Σύγχρονη Προσέγγιση και η Ανάμειξη Ειδών

Η νέα γενιά δεν αρκείται απλώς στην αναπαραγωγή των παλιών ρεμπέτικων. Πολλοί νέοι μουσικοί και συγκροτήματα πειραματίζονται, εντάσσοντας το ρεμπέτικο σε σύγχρονες μουσικές φόρμες. Μπορεί να το συνδυάσουν με στοιχεία ροκ, τζαζ, ακόμα και ηλεκτρονικής μουσικής, δημιουργώντας έναν ενδιαφέροντα διάλογο μεταξύ παλιού και νέου. Αυτή η δημιουργική προσέγγιση διευρύνει το κοινό του ρεμπέτικου και το καθιστά πιο προσβάσιμο σε αυτιά που είναι συνηθισμένα σε διαφορετικούς ήχους.

Παράδειγμα: Συγκροτήματα που δημιουργούν διασκευές ρεμπέτικων με σύγχρονο ήχο, ή καλλιτέχνες που ενσωματώνουν ρεμπέτικα όργανα και μελωδίες σε δικές τους, πρωτότυπες συνθέσεις. Επίσης, η εμφάνιση νέων "ρεμπετοπαρέων" σε μικρές σκηνές και μεζεδοπωλεία, όπου νέοι και μεγαλύτεροι απολαμβάνουν το ρεμπέτικο σε ένα πιο αυθεντικό περιβάλλον.

---

Η Κοινωνική Διάσταση και η Αναζήτηση Ταυτότητας

Το ρεμπέτικο, ως μουσική των περιθωριακών στρωμάτων και της αντίστασης, φέρει μια ισχυρή κοινωνική διάσταση. Σε περιόδους κρίσης ή κοινωνικής αναταραχής, όπως αυτές που έχει βιώσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, η νέα γενιά συχνά στρέφεται σε καλλιτεχνικές εκφράσεις που μιλούν για την αλήθεια, την αδικία και την ανθρώπινη ανθεκτικότητα. Το ρεμπέτικο, με τους στίχους του που θίγουν ζητήματα επιβίωσης και αξιοπρέπειας, βρίσκει απήχηση σε αυτούς που αναζητούν μια σύνδεση με το παρελθόν και έναν τρόπο να εκφράσουν τα δικά τους βιώματα.

Επιπλέον, το ρεμπέτικο αποτελεί μέρος της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Για πολλούς νέους, η ενασχόληση με αυτό είναι ένας τρόπος να συνδεθούν με τις ρίζες τους, να κατανοήσουν την ιστορία της χώρας τους και να διατηρήσουν ζωντανή μια σημαντική πτυχή της κληρονομιάς τους.

---

Το ρεμπέτικο δεν είναι απλώς μια μουσική του παρελθόντος. Είναι μια ζωντανή, εξελισσόμενη μορφή τέχνης που συνεχίζει να εμπνέει και να γοητεύει. Η νέα γενιά, με την περιέργεια, τη δημιουργικότητα και την αναζήτηση της αυθεντικότητας, ανακαλύπτει εκ νέου τη δύναμη και το πάθος του ρεμπέτικου, διασφαλίζοντας ότι αυτή η μοναδική ελληνική μουσική παράδοση θα συνεχίσει να ακούγεται για πολλά χρόνια ακόμα.

---

Είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπουμε τη νέα γενιά να αγκαλιάζει το ρεμπέτικο τραγούδι, συνεχίζοντας μια τόσο σημαντική ελληνική παράδοση!

Παρακάτω είναι μια λίστα με Έλληνες νέους καλλιτέχνες και σχήματα που ασχολούνται με το ρεμπέτικο τραγούδι, είτε με την αυθεντική του μορφή είτε με μια πιο σύγχρονη προσέγγιση:

---

Νέοι Καλλιτέχνες και Σχήματα που Ασχολούνται με το Ρεμπέτικο

• Γιαγκίνηδες (Σπύρος Ζήσης & Παναγιώτης Σικλαφίδης): Είναι ένα δίδυμο που ξεκίνησε να παίζει ρεμπέτικα στον δρόμο και έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στη νέα γενιά, φέρνοντας το ρεμπέτικο σε ένα ευρύτερο κοινό μέσω και των social media. Το όνομά τους προέρχεται από τη μικρασιατική λέξη "γιαγκίνι" (φωτιά/πυρκαγιά), που στα ρεμπέτικα υποδηλώνει την ερωτική κάψα.

• Κατερίνα Τσιρίδου: Αν και όχι "πολύ νέα", είναι μια καλλιτέχνιδα που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της καριέρας της στο ρεμπέτικο, συμβάλλοντας ενεργά στη διάδοσή του στις νεότερες γενιές και συμμετέχοντας σε πολλές ρεμπέτικες κομπανίες και εκδηλώσεις.

• Αντώνης & Θοδωρής Ξηντάρης: Παιδιά του γνωστού ρεμπέτη Γιώργου Ξηντάρη, συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, διατηρώντας ζωντανό το αυθεντικό ρεμπέτικο με τον δικό τους τρόπο.

• Χαρούλα Τσαλπαρά: Μια εξαιρετική πιανίστρια και τραγουδίστρια που ασχολείται με το ρεμπέτικο και το σμυρναίικο, φέρνοντας έναν φρέσκο αέρα και μια βαθιά γνώση του είδους.

• Σεμέλη Παπαβασιλείου: Μία από τις νέες γυναικείες φωνές που ασχολούνται με το ρεμπέτικο, με παρουσία σε μικρές και μεγαλύτερες σκηνές.

• Γιάννης Διονυσίου: Αν και το ρεπερτόριό του είναι ευρύτερο, ο Γιάννης Διονυσίου έχει ερμηνεύσει και αναδείξει ρεμπέτικα τραγούδια με μια ιδιαίτερη και χαρακτηριστική φωνή.

• Kompanía: Ένα συγκρότημα που έχει κάνει αρκετές επανεκτελέσεις ρεμπέτικων κομματιών με σύγχρονη προσέγγιση.

• Rebetien (Ρεμπετιέν): Ένα ακόμα σύγχρονο σχήμα που πειραματίζεται με το ρεμπέτικο, φέρνοντας το σε ένα νέο κοινό.

---

Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους πολλούς νέους καλλιτέχνες που κρατούν ζωντανό το ρεμπέτικο. Η αναζήτηση σε μικρές μουσικές σκηνές, ρεμπετάδικα και πλατφόρμες όπως το YouTube μπορεί να αποκαλύψει ακόμα περισσότερα ταλέντα!

Γιώργος Χ. Γυρνάς_2025

 

 

«-Η…«ΦΑΡΑ». «Η…ΚΑΤΣΙΚΑ του ΔΙΠΛΑΝΟΥ»!!

 Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος

Πικρόχολα  είναι τα  σχόλια και οι  χαρακτηρισμοί  ανάμεσα στους «παιχνιδατόρους» ρεμπέτες  της εποχής, την «άσχημη φάρα»  όπως ο Ι. Δραγάτσης (Ογδοντάκης) τη  χαρακτηρίζει.

Το ψάξιμο για μεροκάματο σε συνθήκες ανέχειας της εποχής, αλλά και η προσπάθεια «προώθησης»  των τραγουδιών που εξελίσσεται σε παζάρι ανέντιμο και  διαρκή πόλεμο αντιζηλίας, μίσους και αντιπάθειας, ακόμα και ανάμεσα σε πρωτοκλασσάτους  δημιουργούς. Ο ένας κατηγορεί τον άλλο  για…ψύλλου πήδημα.

Στου «Μάριου» Το ρεμπέτικο στέκι στην Ομόνοια .. (Γράφει ο *Μπάμπης Κ. Μώκος)

(Στου Μάριου ίσως το 1950)  Η γυναίκα του Χρυσίνη, ο Νίκος Ρενιέρης, ο Μπάμπης Μπακάλης, ο Στελιος Χρυσίνης, ο Μιχάλης Γενίτσαρης, δύο "άγνωστοι" κι ο Δημήτρης Ρουμελιώτης (δεξιά κάτω). Στο βάθος ξεχωρίζουν οι σκάλες για το πατάρι όπου έκαναν τις πρόβες τους οι μουσικοί!.(Pic: mpouzoukimpouzouksides.blogspot.com)

'Πάρε βόλτα κι' έλα απόψε  στις οκτώμισι  μ' εννιά
και στου Μάριου θα μ' έβρεις καθισμένο στη γωνιά,
του Τσιτσάνη για ν' ακούσεις την πλανεύτρα την πενιά.'.

Είναι  ο πρώτος στίχος    στο τραγούδι "Η Μαρίτσα" του Τσιτσάνη και αφορά το πολυθρύλητο μπαράκι του Μάριου.

Πολύ λίγοι γνωρίζουν  τον σπουδαίο αυτόν χώρο του λαϊκού μας τραγουδιού που στην εποχή του υπήρξε το κέντρο αναφοράς του λαϊκού μας και του ρεμπέτικου τραγουδιού καθώς εδώ σύχναζαν όλοι οι σπουδαίοι και επώνυμοι του χώρου. Το μικρό αυτό μπαράκι στην Ομόνοια, Ίωνος και Σατωβριάνδου όπου σήμερα βρίσκεται ένα υπαίθριο πάρκινγκ έγραψε ιστορία.

΄΄Ποιος ήταν ο προξενητής΄΄ Παραδοσιακό τραγούδι γάμου της Μικράς Ασίας.. (γράφει ο Δημήτρης Θωμαδάκης)

Παραδοσιακό τραγούδι γάμου από την Κάτω Παναγιά και την Κρήνη (Τσεσμέ) Ερυθραίας Μικράς Ασίας.

Το τραγούδι αυτό αρχικά το κατέγραψε ο Σίμων Καράς και το συμπεριέλαβε στη σειρά των εκπομπών του Κρατικού Ραδιοφώνου «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ» (Ηχογραφήσεις ομωνύμων ραδιοφωνικών εκπομπών περιόδου 1958 -1961 σε επιμέλεια του Σίμωνος Καρά).

Το εν λόγω επιλέχθηκε, ερμηνεύτηκε και συμπεριελήφθη στο διπλό cd του Ομίλου Ερευνών Πηλίου, με τίτλο «Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ».

Χριστίνα Μαξούρη: Το ρεμπέτικο είναι ένας ήχος που έρχεται από το παρελθόν, αλλά βρίσκει εκ νέου τον πλατύ ζωντανό χώρο του και σήμερα.

Photo Credit: © Μαρίλη Ζάρκου

 

Η Χριστίνα Μαξούρη μιλά στο CultureNow για το ταξίδι της παράστασης «Τα τραγούδια της Σωτηρίας», την πραγματοποίηση από πλευράς της της καλλιτεχνικής επιμέλειας του έργου, σε συνεργασία με τον Δημήτρη Χαλιώτη, αλλά και για τη σχέση της με τα τραγούδια της Σωτηρίας Μπέλλου.

Γράφει η: ΑΛΕΞΙΑ ΚΟΥΦΟΠΟΥΛΟΥ

---

«Τα τραγούδια της Σωτηρίας», η μουσική παράσταση αφιερωμένη στην «Αρχόντισσα του ρεμπέτικου» που ξεχώρισε και έμεινε χαραγμένη στη μνήμη όσων την παρακολούθησαν, ανεβαίνει ξανά, σε έναν ιδιαίτερο χώρο! Η παράσταση, μια παραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών, ξεκίνησε την πορεία της το καλοκαίρι του 2021 με τέσσερις sold out βραδιές στο Στέκι του Ηλία στο Θησείο και επαναλήφθηκε με ανάλογη επιτυχία τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς στη μουσική σκηνή Χαμάμ στα Πετράλωνα.

«ΤΑ …ΓΕΜΙΣΤΑ…!». Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος

Σχόλη και σε κάθε σχόλη το εργατομάνι αράζει, τεντώνεται, τανίζεται κι’ύστερα τραβάει κατά καφενείο μεριά να δεί κανένα φίλο, να πει τις σαχλαμάρες του, να πιει το κρασάκι, τα τσιπουράκια και τις μπύρες του και να σχολιάσει φίλους, γνωστούς και τα ομορφοκόριτσα που περνάνε.

Έλαχε τώρα κατά τη συνήθεια να βρεθούνε κι’αυτή την Κυριακή στου «Αρτέμη», τα τρία φιλαράκια και παράγγειλαν τα τσίπουρα.

Ο μεζές σουντζούκι Βαινδιρλίδικο Σμυρνέικο να μοσχοβολάει ο τόπος και ο παστουρμάς γνήσιος, από γκαμήλα παρακαλώ! και όχι από κάτι…παλιομούσκαρα! εκ Βουλγαρίας και Σκοπίων, φέτα ψητή «μετά ελαίου και ριγάνεως …θρουμπίσιας!», σαγανάκι αλευρωμένο - ξεροτηγανισμένο, πιπέρια μικρά κατακκόκινα, από ‘κείνα τα καυτερά που ένα να φας, τρέχουνε τα μάτια σου σαν βρύση σαν να …κλαις όλο σου το σόι το…περασμένο και τζατζίκια καθαρά, γνήσια με κοπανισμένη…σκορδαγκλιά στο φούλ και όχι σαν εκείνη τη διαλυμένη τη νερουλιασμένη, την ..αλαφριά γιαουρτοπιτιά!.

Ο ΜΑΡΚΟΣ και η…ΖΙΓΚΟΑΛΑ»- Περιοδολόγηση στο ρεμπέτικο» Νο 4. Του Μπάμπη Μώκου

Για την πολυτάραχη ζωή του Μάρκου έχουν «γυρίσει» σελίδες και σελίδες. Περιστατικά που χάραξαν βαθιά-αδρά την ιδιαίτερη προσωπικότητά του σαν «συμπαντάρχη», μα και σαν γνήσιου αρσενικού.

 

Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες σωρό, με αναφορές σε ιδιαίτερες λεπτομέρειες, άλλες σημαντικές και άλλες όχι. Μια όμως, η μοναδική είναι εκείνη που  αναφέρεται παντού (άλλοτε σκαμπρόζικα, άλλοτε ρεαλιστικά) και αφορά στην ταραχώδη σχέση και τον πρώτο γάμο του με κάποια γυναίκα, την περιβόητη Ζιγκοάλα.

 

Αξιόπιστες θεωρώ σαν μαρτυρίες τις δύο παρακάτω: Του Γιώργου Σκαμπαρδώνη και του Γιώργη Χριστοφιλάκη.

Η μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας και το λαϊκό αστικό τραγούδι. (του Μπάμπη Μώκου)

Παροιμιώδης, υπέρτατη πιστοποιείται από χρόνους αρχαιότατους συνθετικά η στιχουργική των Ελλήνων δημιουργών. Πέρα από τη λεκτική ευταξία και στιχοπλοκή των ποιητών και συγγραφέων, από τον όμηρο, ως τα σήμερα, ένας και καθοριστικός είναι ο λόγος: Η ελληνική και μόνο γλώσσα εξακολουθεί ως τις μέρες μας, παγκόσμια, να είναι εκφραστικά "εννοιολογική" και όχι μόνο "σημειολογική". 

 

  Γιατί εκφράζει το "σημαίνον"  = τη λέξη και το "σημαινόμενον" = την έννοια, γιατί εμπεριέχει αναγνωστικά το "υπείροχον", δηλαδή υπερτερεί, υπερέχει, είναι ανώτερη και πιο πλήρης από κάθε άλλη γνωστή γλώσσα στον πλανήτη.

 Αυτό που δίνει απεριόριστη ευχέρεια και δυνατότητα και καθορίζει νοηματική ελικτικότητα επιλογής σε κάθε ερευνητή, επιστήμονα, δημιουργό, λόγιο, διανοούμενο ή υπηρέτη των τεχνών (συγγραφέα, ποιητή, ασματογράφο, αοιδό κ.α.) για πλήρη, πολύμορφη, πολύπλευρη αποτύπωση-χρωματισμό, εμφατικότητα των όσων επιθυμεί να εκφράσει, να υποθέσει, να υποδηλώσει, να υπονοήσει, να οροθετήσει ή να σκωπτικογραφήσει.

«ΣΟΦΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ !...». (Ευαίσθητη κι’…ατίθαση!). Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος

photo: www.ogdoo.gr

«Κρυφά για σένα θα πονώ και φανερά θα λιώνω.

Τον όρκο και τον πόνο μου δεν λέω σε κανένα,

κρυφά μ’αρέσει να πονώ, αφού πονώ για σένα!».-

Ήθελε να γίνει δασκάλα γι’αυτό και πήρε το πτυχίο του παιδαγωγικού από το Αριστοτέλειο. Γεννήθηκε στις Βρυξέλλες και 6 χρόνων εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας Πόντιος. Η μάνα Ροδίτισσα. Βούιζε όλο το σπίτι απ’τη φωνή του Καζαντζίδη. Πρώτα ακούσματα τα λαϊκά. Γκρέυ, Λύδια, Πόλυ Πάνου, Περπινιάδης, Γαβαλας κ.λ.π.

Στις παρέες τραγούδι-τραγούδι, έτσι για διασκέδαση. Κυρίως λαϊκά αλλά και ποντιακά λόγω καταγωγής του πατέρα της αλλά και της γιαγιάς της. Ένα βράδυ την άκουσε ο Κυριάκος Καλαιντζίδης, ο πρωτομάστορας του «Εν Χορδαίς». Την πήρε μαζί του σε μια εκδήλωση-παράσταση  στον ιστορικό «Μύλο».

«Η Μισιρλού», ακόμα και σε… Γουέστερν….!» (Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος)

Έρευνες κάθε μορφής και τύπου, εκτιμήσεις, αναιρέσεις, επισφαλή συμπεράσματα, διχογνωμίες, αποθέωση, απαξίωση φορές-φορές έως δαιμονοποίησης, υποθέσεις προέλευσης και το δένδρο το ρεμπέτικο στέκει όρθιο, θεόρατο, ακλόνητο εδώ και ένα αιώνα.

Ρίζες βαθιές, λίγα λόγια  και σταράτα στον στίχο, λιτή μα περίτεχνη στιχουργική λαϊκή αφήγηση, καθώς και μουσική αλλιώτικη, διαφορετική,πρωτόγνωρη. Οι συνθέσεις απλές με ουσία, έξοχες, να πιάνουν τον ανθρώπινο σφυγμό. Καμιά σχέση με την μουσική  κουλτούρα της Δυτικοευρωπαικής μπουρζουαζίας.

Κτήμα της ελληνικότητας αναλλοίωτο εδώ και 100 χρόνια. Ανεξίτηλο αποτύπωμα, σφραγίδα στη συνείδηση του Ρωμέϊκου. Για τον ελληνισμό, καταφυγή και περηφάνια.   

«Ρεμπετάνθρωπος» ή απλώς… «Ρεμπετολόγος» ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (γράφει η Φιλαρέτη Μπτούρη)

Η πολυσχιδής προσωπικότητα του Χριστιανόπουλου έχοντας επεκταθεί σε διάφορους τομείς όπως στην ποίηση, την πεζογραφία, τις εκδόσεις, την έρευνα, άφησε το στίγμα της και στον χώρο της μουσικής [1]. Βέβαια, εκείνος δεν ασχολήθηκε με ένα οποιοδήποτε μουσικό είδος, αλλά όντας αντισυμβατικός, επέλεξε το ‘παρεξηγημένο’ ρεμπέτικο που για αρκετό καιρό βρισκόταν στο περιθώριο. Η περιθωριακή του θέση έχει να κάνει με τη συσχέτισή του με τα παραγκωνισμένα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και την, ενίοτε, παραβατική τους συμπεριφορά, όπως και με το γεγονός ότι αυτό ξεκίνησε από τις φυλακές και από μέρη που γινόταν ελεύθερη κατανάλωση χασίς [2].
Για τον Χριστιανόπουλο, όμως, το περιθώριο, σε αντίθεση με το μεγαλύτερο ποσοστό της κοινωνίας, είναι κάτι που νιώθει την υποχρέωση να υπερασπίσει και να προβάλει και όχι να αποστραφεί. Η αναμόχλευση από την αφάνεια και προβολή λογοτεχνών που βρίσκονταν στο περιθώριο (π.χ. Κόκκινος, Παπατσώνης), όπως και αδικημένων μειονοτικών ομάδων (π.χ. Εβραίοι), αλλά και η συμβολή του στην πολιτισμική ανάδειξη της παραγκωνισμένης περιφέρειας μαρτυρούν κάποιες από τις ενέργειες του προς την κατεύθυνση αυτή. Μένοντας, λοιπόν, πιστός σ’ αυτή του την αρχή να υπερασπίζεται ό,τι οι άλλοι θεωρούν περιθώριο, προσπαθεί ν’ αποκαταστήσει και το μουσικό αυτό είδος. Είναι, όμως, μόνο αυτή του η αρχή που τον έκανε ν’ ασχοληθεί με το ρεμπέτικο;

Διαβάστε την συνέχεια πατώντας εδώ: www.prlogos.gr...

Τα κουτσαβάκια στα ρεμπέτικα τραγούδια – Κουτσαβάκι ήμουνα, με πιστόλια έπαιζα!

γράφει ο Πάνος Σαββόπουλος

Λέμε (και λέγανε τότε) «το κουτσαβάκι, τα κουτσαβάκια» και «ο κουτσαβάκης, οι κουτσαβάκηδες». Καμιά φορά λέγανε και «ο κουτσάβακας»! Ούτε δέκα τραγούδια δεν είναι αυτά που αναφέρονται στα κουτσαβάκια κι αυτό είναι λογικό γιατί όταν ξεκίνησαν τα ρεμπέτικα και η δισκογραφία, τέλη του 1800, τότε άρχισαν να "εξαφανίζονται" τα κουτσαβάκια.

Πάντως, αυτά τα τραγούδια περιγράφουν χαρακτηριστικά, ένα μέρος από τη ζωή των γραφικών αυτών τύπων. Τα κουτσαβάκια (που τώρα τα λένε και «Κουτσαβάκια της παλιάς Αθήνας»), ήταν κάποιοι δήθεν παλικαράδες, ας πούμε γελοίοι ψευτόμαγκες-νταήδες, (το "νταής" προέρχεται από τo τουρκικό "dayi" που σημαίνει προστάτης, παλληκαράς).

Μετά τον (κ)Όθωνα, μάλιστα, τα κουτσαβάκια ήταν για χρόνια κανονικοί τραμπούκοι των κομμάτων, επί πληρωμή! Τα κουτσαβάκια εμφανίστηκαν γύρω στα 1860-1870 στην Αθήνα, σύχναζαν κυρίως στου Ψυρρή και θεωρούνται ο προάγγελος της μαγκιάς του 1920-30, μόνο που οι μάγκες δεν ήταν καρικατούρες!

Αρχοντορεμπέτικο. Μια ιστορία, μια εποχή. (Αγγελος Βασιλάκης)

Τη δεκαετία του ’40 υπήρχε ένα χάσμα ανάμεσα στο λαό και την απαγορευμένη μουσική. Στα «μπουζούκια» τις εποχής εμφανιζόταν ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Στελλάκης Περπινιάδης, η Στέλλα Χασκίλ, και η Σωτηρία Μπέλλου. 
Για να αλλάξουν όμως τα πράγματα χρειαζόταν μία αφορμή, που δεν άργησε να έρθει σε μορφή επιθεώρησης το 1948 με τίτλο «Άνθρωποι Άνθρωποι» και το σπουδαίο τραγούδι «το τραμ το τελευταίο». Αυτό ήταν η αφορμή για ένα νέο είδος τραγουδιού «Το αρχοντορεμπέτικο». «Ντράγκα ντρούν το καμπανάκι λοιπόν, ντραγκα ντρουν μες το βραδάκι, ντραγκα ντρουν τι κρίμα που ΄ναι, να σαι τόσο φτωχαδάκι». Το τραμ το τελευταίο έγινε μεγάλο «σουξέ» από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του και ηχογραφήθηκε από τον Τώνη Μαρούδα.
Τα αρχοντορεμπέτικα παιδιά της επιθεώρησης πήραν αμέσως τη θέση που τους άξιζε στα γλέντια των αστών. Δημιούργησαν τραγούδια για όσους ζούσαν ακόμα στις γειτονιές και γλεντούσαν σε ταβέρνες. Τα τραγούδια ήταν επηρεασμένα από την ελαφρά μουσική, αφού οι κεντρικοί άξονες τις δημιουργίας τους ήταν οι συνθέτες: 

    Διαβάστε την συνέχεια στο:    www.huffingtonpost.gr ...

Ρεμπέτικος Επίλογος (Το ρεμπέτικο κατά τον Ροβήρο Μανθούλη)

Zoonar RF via Getty Images

Αυτός δεν είναι λόγος επιτάφιος. Τα ρεμπέτικα θα ζήσουν ακόμα μπόλικες επταετίες. Είναι επίλογος. Που μπορεί να μπει και σαν πρόλογος, αν του κάνει κέφι. Τα ρεμπέτικα είναι ένα παρελθόν που επιμένει να είναι παρόν, έστω χωρίς ρεμπέτες! Όπως τα μπλουζ, το ταγκό, το φλαμένκο και μερικά άλλα δημοφιλή αποκτήματα των πρώιμων βιομηχανικών κοινωνιών. Όλα τους έχουν γεννηθεί στα περιθώρια των άστεων, συχνά λιμανιών, σε συνοικίες αγροτών μεταναστών στις νεογέννητες μεγαλουπόλεις που σιγά-σιγά γεμίζουν με εργοστάσια. Και εργάτες πρώην αγρότες που καταφτάνουν στις μεγαλουπόλεις για να έχουν μια ”μοντέρνα ζωή”. Οι άνεργοι βέβαια θα είναι πολλοί. Θα ζουν σε παράγκες, σε μια ατμόσφαιρα υποκόσμου, αποπνικτική, υπό το βλέμμα του Τμήματος Ηθών της τοπικής Αστυνομίας. Στην Νέα Ορλεάνη και στο Μπουένος Άιρες τα μπλουζ και τα ταγκό γεννήθηκαν μέσα σε συνοικίες πορνείας.  

Είχα την τύχη να με πάρει ο Γκάτσος μαζί του στην περίφημη διάλεξη του Μάνου Χατζηδάκη

Η ζωή στην μεγαλούπολη είναι απότομη, σκληρή και ταχύτερη. Γεμάτη από ξένες μουσικές και καινούρια όργανα. Αυτήν την μήτρα των λαϊκών αστικών τραγουδιών, όπως και στα δικά μας ρεμπέτικα, που έψαλαν  πονεμένες καρδιές δεν την έχουμε σήμερα! Πώς είναι δυνατό να έχουμε ρεμπέτες;   

      Διαβάστε την συνέχεια στο: www.huffingtonpost.gr ...

«ΚΑΦΕ-ΑΜΑΝ»- «Ο ΠΟΛΥΦΕΡΝΟΣ …ΜΑΚΑΜΙΚΟΣ… ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ!!». (✑Του Μπάμπη Κ. Μώκου)

 Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος

«Κείνο τα’ αστέρι το λαμπρό που πάει κοντά στην πούλια,
‘κείνο μου φέγγει κι’ έρχομαι, Δέσπω μου, στην αυλή σου.
Βρίσκω την πόρτα σφαλιστή και τα κλειδιά παρμένα,
Δέσπω μου, σκύβω, φιλώ την κλειδωνιά, θαρρώ φιλώ εσένα!».

Καφέ-Αμάν. Τραγούδια λαγγεμένα, μακρόσυρτα, της ρίζας μας πολλά της ανατολικής νωχελικής ρυθμικής νοοτροπίας, αλλά και του κεφιού, του γλεντιού, με αρχή τα «ταραπεζάδικα» (τα ονομαστά παραδοσιακά τραγούδια της τάβλας). Ύστερα τα μελισματικά, των μερακλήδων μέχρι και τους γιαρέδες και τους  αμανέδες. Αρχή με μελωδίες και ρυθμούς της στεριανής Ελλάδας και οι μουσικοί δεξιοτέχνες. Έκφραση με μουσικές ανάμικτες, χρόνο με τον χρόνο, απ’όλες τις ράτσες, όλες τις…πάντες γειτονικών λαών και ανθρώπων  με τα λεγόμενα μουσικά δάνεια και …αντιδάνεια,με προσήλωση και σεβασμό στα Μακάμ.

Τα βασικά: Ένα βιολί, ένα ούτι, το κανονάκι, ένα σαντούρι, το κλαρίνο, τα…κρουστά-τα τούμπανα και…μικροτάμπουρλα για το…ίσο και τον ρυθμό.

Χαράματα η ώρα τρεις… (γράφει ο Γιώργος Κόνδης)

…θα ’ρθω να σε ξυπνήσω – κρυφά από τη μάνα σου να σε χαρώ – να βγεις να σου μιλήσω.

Ποιος δεν έχει τραγουδήσει τους στίχους του Κ. Μακρή στο ρυθμό του μπουζουκιού του Μάρκου Βαμβακάρη! Ποια παρέα δεν έχει χαρεί με την «τσάρκα πέρα στο μπαξέ τσιφλίκι» του Βασ. Τσιτσάνη και ποιες γειτονιές δεν τραγούδησαν τη «νύχτα κάτω στο Πασαλιμάνι»!

Στο Πασαλιμάνι, στη Σπηλιά του Παρασκευά (στα Βοτσαλάκια), στη Γούβα του Βάβουλα, στις Τζιτζιφιές…. σε τόσα άλλα μέρη που ακούστηκαν οι φωνές, οι πενιές και τα λαϊκά τραγούδια τα γραμμένα με αγάπη, με αίσθημα, με δάκρυα και κόπο από τους ρεμπέτες, τους λαϊκούς τροβαδούρους και από χιλιάδες ανθρώπους που μεγάλωσαν με αυτά.

«Η ΧΗΡΑ,ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ και οι …ΚΛΑΡΙΝΟΓΑΜΠΡΟΙ…!». Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος.

 Πέρα από την  χρονογραφικότητα που σαν βασικό στοιχείο ολοφάνερα και πιστοποιημένα αναδεικνύεται στα ρεμπέτικα, αυτό που ιδιαίτερα και χαρακτηριστικά τα διαπερνά κατά το ύφος εκφοράς και στιχουργικά είναι η αναφορά τους στις διαπροσωπικές κατά καιρούς ανθρώπινες σχέσεις. Η πολυποίκιλη θεματολογία της αστικής λαικής μουσικής παραδοσιακότητας σε ό,τι αφορά την κοινωνικότητα ,είναι απόλυτα ενδεικτική του πως το ρεμπέτικο από το 1987 μέχρι και το 1950 την σεβάστηκε ,την αντιμετώπισε και την κατέγραψε.

Ο ελληνισμός κατά τον εικοστό αιώνα, πέρασε από 40 κύματα. Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρασιατική καταστροφή, εμφύλιος, μετέβαλαν δημογραφικά τα στοιχεία στην Ελλάδα.

Τό κόστος σε ανδρικό πληθυσμό δυσθεώρητο. Στα αστικά κυρίως κέντρα η λειψανδρία ευδιάκριτη και οι κοινωνικές μεταβολές ανατρεπτικά πρωτόγνωρες.

«ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΑΜΠΕΤΑΣ» «ΚΙ’ ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ που ΔΕΝ…ΠΡΟΛΑΒΑ» (του Μπάμπη Μώκου)

Μην σας φαίνεται παράξενο. Η μουσική  πότε σε γυρίζει πίσω , πότε  σε  πάει  μπροστά. Αυτή  είναι και η ομορφιά της.
Σε κάνει…ότι θέλει. Γι’ αυτό  είναι κι’ απ’ τα ωραιότερα . Είναι κάτι  που   μόνον  η  μουσική  μπορεί  να  το καταφέρει. Ο λόγος  για  κάποια τραγούδια  που μπορεί να «βγήκαν» σήμερα,  αλλά  δεν έχουν τίποτα  να ζηλέψουν απ’ το χθες.

 Αρκεί  μια νοηματικά σπουδαία στιχουργική  που αποτολμά ιστορικές αναφορές που σημάδεψαν ανεξίτηλα τόπους και  λαϊκή  ψυχοσύνθεση  και βέβαια  ένα ταιριαστό μουσικό «ντύσιμο».

«Ο Μπάρμπας  μου  ο  Παναγής», είναι απ’ τα τραγούδια, τα  ελάχιστα  που  πληρούν απόλυτα  και  τις  δυο παραπάνω προϋποθέσεις .

ΟΙ …ΠΕΝΤΕ ΜΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΑΙΑ!» (Που δεν ήταν… πέντε!!!) του Μπάμπη Κ.Μώκου

Το όργανο ήταν περίεργο. Κάτι ανάμεσα σε σάζι,ταμπουρά  σαν αχλαδόσχημο. Και ήταν μοναδικό. Όπως μοναδικός ήταν και ο Γιοβάν Τσαούσης. Είχε ,λέει ,βάλει στο όργανο αντί για “μάνικο”,ταστιέρα από κανονάκι . Μόνο ο ίδιος μπορούσε να το παίξει .Γι’ αυτό ήταν και ο μοναδικός!.

Όταν στην Κρεμμυδαρού ,ανάμεσα σε…πιοτά και… λιβάνια…σκάλωνε το μυαλό του και… «παιχνίδιζε» περπατώντας πάνω σε… δρόμους μυστήριους και άγνωστους για τους πολλούς ,όλοι οι τριγύρω από θαυμασμό κάναν… τουμπεκί.

Έπαιζε για πάρτη του και την παρέα του. Ποτέ δεν ανέβηκε σε πάλκο. Και είχε πεί το αμίμητο:» «Δεν θα παίζω εγώ για να χορεύουν οι πουτάνες !…»

« ΚΛΑΡΙΝΟ το… ΕΞΑΙΣΙΟ!» (Του Μπάμπη Κ.Μώκου )

«Οι τρύπες στο κλαρίνο του Πετρο-Λούκα,είναι γκρεμοί που χάσκουν ανοιχτοί, γιομάτοι ξενιτεμένους,μαστόρους της πέτρας, ξερόβραχους, μαυροφορεμένες μάνες, παράπονο και καημούς»!!!.

                            

Από τους αρχαικούς αυλούς μέχρι το 1690 που «πρωτοβρέθηκε» και καθιερώθηκε το κλαρίνο, η διαπεραστικότητα, το ηχόχρωμα του συγκεκριμένου οργάνου αποτέλεσε ιδιαίτερο μέσο μουσικής αρχικά λόγιας και, στο πέρασμα του χρόνου, δημώδους εκφραστικότητας που «τσιμπάει» το ανθρώπινο συναίσθημα και πότε το καταλαγιάζει, πότε το αναστατώνει  … συνεγείροντας τον ανθρώπινο ψυχισμό, συντείνοντας στης ψυχής το…  αλάφρωμα.