Ο Πυθαγόρας Παπασταματίου, γνωστός απλώς με το μικρό του όνομα, «Πυθαγόρας» ήταν στιχουργός, ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας.
Γεννήθηκε το 1930 στο Αγρίνιο, όπου και έζησε μέχρι τα 18 του χρόνια. Οι γονείς του κατάγονταν και οι δύο από τη Σάμο. Είχαν γνωριστεί στη Σμύρνη, λίγο πριν την Καταστροφή, όπου η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του έφεδρος αξιωματικός. Η Μικρασιατική Καταστροφή σημάδεψε την οικογενειακή τους ζωή και επηρέασε αργότερα και το έργο του ως συνθέτη.
Το 1940, με το ξέσπασμα του Πολέμου, ο Πυθαγόρας μόλις είχε γραφτεί στο οκτατάξιο γυμνάσιο αρρένων Αγρινίου. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι γονείς του και οι αδελφές του είχαν καταφύγει στον ορεινό Βάλτο, ο αδελφός του ήταν αντάρτης, ενώ ο ίδιος φιλοξενούνταν από συγγενείς σε χωριό της Μακρυνείας. Σε ηλικία 14 ετών, το Μάρτιο του 1944 κατατάχτηκε και αυτός στον ΕΛΑΣ και τελείωσε το Γυμνάσιο μετά τη λήξη του πολέμου.
Ήδη από το Γυμνάσιο υπέγραφε ως «Πυθαγόρας», χωρίς το επώνυμό του, και στην ερώτηση καθηγητή του γιατί δεν γράφει και το επώνυμο, αυτός απάντησε: «Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο». Με το μικρό του όνομα έμελλε να γίνει και αργότερα γνωστός.
Μετά το Γυμνάσιο, το 1949, έφυγε για την Αθήνα. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη. Από τη Σχολή αποφοίτησε με άριστα, αλλά δεν ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσε. Εργάστηκε για λίγο στο θέατρο, γρήγορα όμως στράφηκε στη συγγραφή στίχων και επιθεωρήσεων, κινηματογραφικών σεναρίων, στην οποία επικεντρώθηκε ιδίως από το 1958 και μετά. Το 1973 διετέλεσε έκτακτο μέλος, το 1974 πάρεδρος και το 1975 τακτικό μέλος της εταιρείας θεατρικών συγγραφέων.
Έγραψε δεκάδες τραγούδια, που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν και τραγουδιούνται μέχρι και σήμερα, με σημαντικότερο ίσως σταθμό στο έργο του τη "Μικρά Ασία" για το οποίο είναι χαρακτηριστική η αποτύπωση του Καλδάρα όταν αναφερόμενος σ' αυτή τους τη συνεργασία, είπε: «Θα υπενθυμίσω μόνο το έργο του "Μικρά Ασία" που είχα την τύχη να μελοποιήσω εγώ, που συγκίνησε το πανελλήνιο και που... με τόσο μεγάλη μαεστρία, στα στενά πλαίσια ενός δίσκου βέβαια, επεξεργάστηκε το θέμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και που μόνο αυτό στάθηκε αρκετό να του ανοίξει την πόρτα για το Πάνθεον των μεγάλων του λαϊκού στίχου.»
Μανιώδης καπνιστής και αρνούμενος να πειθαρχήσει στις συστάσεις των ιατρών του, πέθανε αιφνίδια από έμφραγμα σε ηλικία μόλις 49 ετών, στις 13 Νοεμβρίου του 1979 και κηδεύτηκε στο Μαρούσι..
Τραγούδια
Μετάνιωσες (Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι, Μαίρη Λω, 1954
•Κάθε λιμάνι και καημός, (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Πάνος Γαβαλάς-Ρία Κούρτη, 1964)
•Ο Σταμούλης ο λοχίας (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Γιάννης Καλαντζής)
•Όταν πίνει μια γυναίκα (Μουσική: Βασίλης Βασιλειάδης, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Πίσω από τις καλαμιές (Τραγούδι: Μαρινέλλα)
•Κυρά-Γιώργαινα (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Γιάννης Καλαντζής) •Στα βράχια της Πειραϊκής
•Στου Χαροκόπου και στην Καλλιθέα (Μουσική: Βασίλης Βασιλειάδης Τραγούδι:Δημήτρης Ευσταθίου)
•Νύχτα στάσου (Τραγούδι: Λίτσα Διαμάντη) •Δεν υπάρχει ευτυχία (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Λίτσα Διαμάντη)
•Ο επιπόλαιος
•Υπάρχω (Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Κάτω απ΄το πουκάμισό μου (Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Τέλι-τέλι (Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Δυο παλικάρια απ΄τό Αϊβαλί (Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς (Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω (Μουσική:Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας, Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης)
•Πέτρα Πέτρα (Μουσική:Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας)
•Φταίμε κι οι δυο (Μουσική:Γιάννης Σπανός, Τραγούδι: Γιάννης Πάριος)
•Θα με θυμηθείς (Μουσική:Γιάννης Σπανός, Τραγούδι: Γιάννης Πάριος)
Παραπομπές
↑ Η Σαμιακή καταγωγή των γονιών του εξηγεί και το όνομά του.
1.↑ Κύκλος τραγουδιών «Μικρά Ασία», σε συνεργασία με τον Απόστολο Καλδάρα.
2.↑ Από το βιβλίο του Άγγελου Αξιώτη «Πυθαγόρας: 30 χρόνια τραγούδια».
3.↑ Εφημερίδα Μακεδονία, Ο γνωστός στιχουργός Πυθαγόρας πέθανε από έμφραγμα, 13-11-1979 ψηφιακό αρχείο ΕΒΕ.
Γεννήθηκε το 1930 στο Αγρίνιο, όπου και έζησε μέχρι τα 18 του χρόνια. Οι γονείς του κατάγονταν και οι δύο από τη Σάμο. Είχαν γνωριστεί στη Σμύρνη, λίγο πριν την Καταστροφή, όπου η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του έφεδρος αξιωματικός. Η Μικρασιατική Καταστροφή σημάδεψε την οικογενειακή τους ζωή και επηρέασε αργότερα και το έργο του ως συνθέτη.
Το 1940, με το ξέσπασμα του Πολέμου, ο Πυθαγόρας μόλις είχε γραφτεί στο οκτατάξιο γυμνάσιο αρρένων Αγρινίου. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι γονείς του και οι αδελφές του είχαν καταφύγει στον ορεινό Βάλτο, ο αδελφός του ήταν αντάρτης, ενώ ο ίδιος φιλοξενούνταν από συγγενείς σε χωριό της Μακρυνείας. Σε ηλικία 14 ετών, το Μάρτιο του 1944 κατατάχτηκε και αυτός στον ΕΛΑΣ και τελείωσε το Γυμνάσιο μετά τη λήξη του πολέμου.
Ήδη από το Γυμνάσιο υπέγραφε ως «Πυθαγόρας», χωρίς το επώνυμό του, και στην ερώτηση καθηγητή του γιατί δεν γράφει και το επώνυμο, αυτός απάντησε: «Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο». Με το μικρό του όνομα έμελλε να γίνει και αργότερα γνωστός.
Μετά το Γυμνάσιο, το 1949, έφυγε για την Αθήνα. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη. Από τη Σχολή αποφοίτησε με άριστα, αλλά δεν ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσε. Εργάστηκε για λίγο στο θέατρο, γρήγορα όμως στράφηκε στη συγγραφή στίχων και επιθεωρήσεων, κινηματογραφικών σεναρίων, στην οποία επικεντρώθηκε ιδίως από το 1958 και μετά. Το 1973 διετέλεσε έκτακτο μέλος, το 1974 πάρεδρος και το 1975 τακτικό μέλος της εταιρείας θεατρικών συγγραφέων.
Έγραψε δεκάδες τραγούδια, που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν και τραγουδιούνται μέχρι και σήμερα, με σημαντικότερο ίσως σταθμό στο έργο του τη "Μικρά Ασία" για το οποίο είναι χαρακτηριστική η αποτύπωση του Καλδάρα όταν αναφερόμενος σ' αυτή τους τη συνεργασία, είπε: «Θα υπενθυμίσω μόνο το έργο του "Μικρά Ασία" που είχα την τύχη να μελοποιήσω εγώ, που συγκίνησε το πανελλήνιο και που... με τόσο μεγάλη μαεστρία, στα στενά πλαίσια ενός δίσκου βέβαια, επεξεργάστηκε το θέμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και που μόνο αυτό στάθηκε αρκετό να του ανοίξει την πόρτα για το Πάνθεον των μεγάλων του λαϊκού στίχου.»
Μανιώδης καπνιστής και αρνούμενος να πειθαρχήσει στις συστάσεις των ιατρών του, πέθανε αιφνίδια από έμφραγμα σε ηλικία μόλις 49 ετών, στις 13 Νοεμβρίου του 1979 και κηδεύτηκε στο Μαρούσι..
Τραγούδια
Μετάνιωσες (Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι, Μαίρη Λω, 1954
•Κάθε λιμάνι και καημός, (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Πάνος Γαβαλάς-Ρία Κούρτη, 1964)
•Ο Σταμούλης ο λοχίας (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Γιάννης Καλαντζής)
•Όταν πίνει μια γυναίκα (Μουσική: Βασίλης Βασιλειάδης, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Πίσω από τις καλαμιές (Τραγούδι: Μαρινέλλα)
•Κυρά-Γιώργαινα (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Γιάννης Καλαντζής) •Στα βράχια της Πειραϊκής
•Στου Χαροκόπου και στην Καλλιθέα (Μουσική: Βασίλης Βασιλειάδης Τραγούδι:Δημήτρης Ευσταθίου)
•Νύχτα στάσου (Τραγούδι: Λίτσα Διαμάντη) •Δεν υπάρχει ευτυχία (Μουσική: Γιώργος Κατσαρός, Τραγούδι: Λίτσα Διαμάντη)
•Ο επιπόλαιος
•Υπάρχω (Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Κάτω απ΄το πουκάμισό μου (Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης)
•Τέλι-τέλι (Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Δυο παλικάρια απ΄τό Αϊβαλί (Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς (Μουσική: Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου)
•Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω (Μουσική:Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας, Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης)
•Πέτρα Πέτρα (Μουσική:Απόστολος Καλδάρας, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας)
•Φταίμε κι οι δυο (Μουσική:Γιάννης Σπανός, Τραγούδι: Γιάννης Πάριος)
•Θα με θυμηθείς (Μουσική:Γιάννης Σπανός, Τραγούδι: Γιάννης Πάριος)
Παραπομπές
↑ Η Σαμιακή καταγωγή των γονιών του εξηγεί και το όνομά του.
1.↑ Κύκλος τραγουδιών «Μικρά Ασία», σε συνεργασία με τον Απόστολο Καλδάρα.
2.↑ Από το βιβλίο του Άγγελου Αξιώτη «Πυθαγόρας: 30 χρόνια τραγούδια».
3.↑ Εφημερίδα Μακεδονία, Ο γνωστός στιχουργός Πυθαγόρας πέθανε από έμφραγμα, 13-11-1979 ψηφιακό αρχείο ΕΒΕ.
