Μπάμπης Τσέρτος: «Το ρεμπέτικο τραγούδι είναι κανονικό ρεπορτάζ»

γράφει ο Δημήτρης Μανιάτης

Ο μουσικός και ερμηνευτής μιλάει για τις διαδρομές του στο καλλιτεχνικό τοπίο της Μεταπολίτευσης και εκφράζει τον προβληματισμό του για την αυριανή «συναυλία για την ειρήνη».

Τον βρίσκω στη γωνία Χαριλάου Τρικούπη και Αλεξάνδρας σε ένα καφέ να διαβάζει «ΤΑ ΝΕΑ». Ο Μπάμπης Τσέρτος δεν είναι ο κλασικός τύπος αναβιωτή του ρεμπέτικου ή του λαϊκού ή του αστικού ελαφρού, το είδος που υπηρετεί εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Είναι πάνω από όλα ένας πολίτης, όπως του αρέσει να λέει, με έγνοια και άποψη για τα κοινωνικά και διεθνή δρώμενα.

Ρεμπέτισσες του Ντουνιά, του Μάριου Χατζηπροκοπίου στο Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια

Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει, στο πλαίσιο της έκθεσης Ρεμπέτικο που διοργανώνει μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, την περφόρμανς Ρεμπέτισσες του Ντουνιά του Μάριου Χατζηπροκοπίου, στο φουαγιέ του Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας».

Πού συναντιούνται η Chavela Vargas με τη Σωτηρία Μπέλλου; Τι ενώνει τους φουστανοφόρους άντρες που γεννάνε φάλαινες στους πάγους με τους ομιλητές μιας γλώσσας που δεν διακρίνει φύλα και κατάγεται απ’ τα σύννεφα; Τι κοινό έχουν οι σαλοί αδελφοποιτοί της συριακής ερήμου με τον διάσημο ψυχασθενή της Σαξονίας, γιο και γυναίκα του Θεού; Πότε αντιλαλούνε τα βουνά και πώς περιπλανιέται το κορμί; Γιατί έχει χαθεί το σεληνόφως;

Η μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας και το λαϊκό αστικό τραγούδι. (του Μπάμπη Μώκου)

Παροιμιώδης, υπέρτατη πιστοποιείται από χρόνους αρχαιότατους συνθετικά η στιχουργική των Ελλήνων δημιουργών. Πέρα από τη λεκτική ευταξία και στιχοπλοκή των ποιητών και συγγραφέων, από τον όμηρο, ως τα σήμερα, ένας και καθοριστικός είναι ο λόγος: Η ελληνική και μόνο γλώσσα εξακολουθεί ως τις μέρες μας, παγκόσμια, να είναι εκφραστικά "εννοιολογική" και όχι μόνο "σημειολογική". 

 

  Γιατί εκφράζει το "σημαίνον"  = τη λέξη και το "σημαινόμενον" = την έννοια, γιατί εμπεριέχει αναγνωστικά το "υπείροχον", δηλαδή υπερτερεί, υπερέχει, είναι ανώτερη και πιο πλήρης από κάθε άλλη γνωστή γλώσσα στον πλανήτη.

 Αυτό που δίνει απεριόριστη ευχέρεια και δυνατότητα και καθορίζει νοηματική ελικτικότητα επιλογής σε κάθε ερευνητή, επιστήμονα, δημιουργό, λόγιο, διανοούμενο ή υπηρέτη των τεχνών (συγγραφέα, ποιητή, ασματογράφο, αοιδό κ.α.) για πλήρη, πολύμορφη, πολύπλευρη αποτύπωση-χρωματισμό, εμφατικότητα των όσων επιθυμεί να εκφράσει, να υποθέσει, να υποδηλώσει, να υπονοήσει, να οροθετήσει ή να σκωπτικογραφήσει.

«Η ΡΕΜΠΈΤΙΚΗ… ΑΛΛΙΩΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ». (Του Μπάμπη Μώκου)

Έγραψαν και αναφέρθηκαν πολλοί για τις γυναίκες του αμερικάνικου νότου και τα πονεσιάρικα μπλουζ που τραγουδούσαν την απόγνωση και τα βάσανα , καθώς και τους αγώνες των γυναικών Nigro.

 

Συμπεριφορά αγωνιστική και τάσεις διεκδίκησης ισονομίας και χειραφέτησης.
Έγραψε και ο Νόρμαν Μέηλερ το «Κατάδικος του Σέξ», όπου τις κατέκρινε και καυτηρίαζε την απαίτησή τους για ελεύθερη έκφραση και διαφορετικότητα τρόπου ζήν. 

 

Μόνο που εκείνος εστίαζε στην ανδροκρατική υπεροχή της σεξουαλικότητας, στρίβοντας υποκριτικά θεματολογικά από την κατ’εξοχήν πραγματική αξίωση και πάλη των γυναικών για κατάκτηση ισονομίας με το άλλο φύλο. Ας είναι…

Ζεϊμπέκικο, μπουζούκι, τζουράς και μπαγλαμάς μπαίνουν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Μουσικά όργανα συνδεδεμένα με τη λαϊκή παράδοση αλλά και ένας από τους χαρακτηριστικότερους ελληνικούς χορούς -ο ζεϊμπέκικος– εντάσσονται στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη.

Ειδικότερα, όπως ενημερώνει ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, στο Εθνικό Ευρετήριο εντάσσονται οι χορευτικές παραδόσεις του ζεϊμπέκικου στην Ελλάδα, το τρίχορδο και τετράχορδο μπουζούκι, ο τζουράς και ο μπαγλαμάς.

Φύσα, ρούφα, τράβα τόνε...

Στους καφενέδες, στις σπηλιές και στα νεκροταφεία φούμαραν οι μάγκες ναργιλέ

Τι συνέβαινε στα πέριξ, όταν έκαιγαν φωτιές; Μα, τι άλλο; Έπιναν οι μάγκες αργιλέ. Στη δύσκολη δεκαετία του 1930, που η ζωή κυλούσε με τις προμήθειες από τα δημοτικά συσσίτια, δεκάδες τεκέδες ξεφύτρωσαν σε όλη τη χώρα. Φαινομενικά επρόκειτο για καφενέδες, που όμως στο δίπλα δωμάτιο φυγάδευαν το ένοχο «μαυράκι». Νοικοκυραίοι, ψαράδες, αραμπατζήδες αλλά και τσιλιαδόροι, παπατζήδες, λαχανάδες, νταήδες, μαχαιροβγάλτες, κουραδόμαγκες, μαχαλόμαγκες, σκυλόμαγκες, ρεμπέτες (που δεν πρέπει να συγχέονται με τους μάγκες) ήταν το κοινό των τεκέδων.

Κάθε τραγούδι και μια ιστορία - 10 μεγάλα ρεμπέτικα & λαϊκά. ♫ ♪

• ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Κώστας Μπαλαχούτης

Ο Μάρκος Βαμβακάρης διηγείται την ιστορία ενός εμβληματικού τραγουδιού: «Όλος ο κόσμος της Σύρου μ' αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. 

Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφ' ότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ' ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν... Ούτε και ξέρω πώς την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή».

Γιώργος Αμπάτης.....Πέθανε σάν σήμερα στις 10 Μαρτίου 1967

Γιώργος Μπάτης (1890 – 1967)

Από τους σημαντικότερους ρεμπέτες της προπολεμικής εποχής, γνωστός και ως Γιώργος Αμπάτης. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιώργος Τσωρός. Γεννήθηκε το 1885 στα Παλαιά Λουτρά Μεθάνων και σε ηλικία 8 ετών μετακόμισε στον Πειραιά. Στρατεύτηκε το 1908 και υπηρέτησε έως το 1920! Έμαθε μπαγλαμά στις στρατιωτικές φυλακές, όπου τον έκλειναν τακτικά γιατί λιποτακτούσε. Από το 1915 έπαιζε μπαγλαμά και τραγουδούσε στους τεκέδες και τα ταβερνάκια του Πειραιά.

Το 1925 άνοιξε το πρώτο του χοροδιδασκαλείο «Κάρμεν» στη Δραπετσώνα και το 1931 ένα καφενείο - τεκέ, το «Ζώρζ Μπατέ», στα Λεμονάδικα του Καραϊσκάκη (Ακτή Τζελέπη), όπου σύχναζαν όλοι οι μάγκες της εποχής. 

 

«ΤΑ…ΟΥΛΑ ΣΟΥ».- Γράφει ο Μπάμπης Κ.Μώκος

Πρωτοποριακά, αισθαντικά, Ιωνικά, μας…μαθήτευσε μουσικά με τις νωχελικές μελωδίες της η…Σμύρνη, η…γιαγιά μας!.

 Και ενώ για τις «διασκεδαστικές ανάγκες» του περισσότερου κόσμου ηχούσαν στην «παινεμένη πόλη!» τα πάντα,ακόμα και κοντσέρτα με καββαλαρίες και βάλς με χορούς του Μπράμς και σερενάτες, κάποιοι …έστριψαν και…αγκάλιασαν την αλήθεια, την παράδοση.

Μια αλήθεια ενός άλλου κόσμου, του απλού, τη λαϊκή αλήθεια. Και την αποτύπωσαν μουσικά-συνθετικά βασισμένοι σε ακούσματα μέσω-καπαδοκκικά, αραβικά, βαθειά ανατολίτικα, βυζαντινά, πατήματα που υστερότερα κάποιοι στο ρεμπέτικο, τα ονόμασαν …δρόμους.

Βασίλης Τσιτσάνης: Ο άνθρωπος που έκανε το ρεμπέτικο τέχνη, η παράνομη σχέση, όταν ήταν παντρεμένος και το «Ουζερί Τσιτσάνης»

Γράφει η: Σοφία Μαζοκοπάκη

---

Βασίλης Τσιτσάνης: Όλα όσα δεν γνωρίζατε

Ο σπουδαίος Έλληνας μουσικός Βασίλης Τσιτσάνης, ήταν εκείνος που έβγαλε το μπουζούκι από το σκοτάδι των τεκέδων και των χαμαιτυπείων. Τα τραγούδια του Τσιτσάνη έχουν μείνει αξέχαστα και παραμένουν ανεξίτηλα στην ιστορία μας.

Ο Τσιτσάνης τραγούδησε τους πόθους και τους καημούς του Έλληνα όσο λίγοι. Καταπράυνε τη φτωχολογιά και την εργατιά, μίλησε για την προσφυγιά και τον νόστο.