Πέρα από την χρονογραφικότητα που σαν βασικό στοιχείο ολοφάνερα και πιστοποιημένα αναδεικνύεται στα ρεμπέτικα, αυτό που ιδιαίτερα και χαρακτηριστικά τα διαπερνά κατά το ύφος εκφοράς και στιχουργικά είναι η αναφορά τους στις διαπροσωπικές κατά καιρούς ανθρώπινες σχέσεις. Η πολυποίκιλη θεματολογία της αστικής λαικής μουσικής παραδοσιακότητας σε ό,τι αφορά την κοινωνικότητα ,είναι απόλυτα ενδεικτική του πως το ρεμπέτικο από το 1987 μέχρι και το 1950 την σεβάστηκε ,την αντιμετώπισε και την κατέγραψε.
Ο ελληνισμός κατά τον εικοστό αιώνα, πέρασε από 40 κύματα. Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρασιατική καταστροφή, εμφύλιος, μετέβαλαν δημογραφικά τα στοιχεία στην Ελλάδα.
Τό κόστος σε ανδρικό πληθυσμό δυσθεώρητο. Στα αστικά κυρίως κέντρα η λειψανδρία ευδιάκριτη και οι κοινωνικές μεταβολές ανατρεπτικά πρωτόγνωρες.
Οικογένειες έμειναν ακέφαλες και η στήριξή τους έμεινε στα χέρια γυναικών που έχασαν τους άνδρες τους, τις χήρες. Σε χρόνους δύσκολους, γυναίκες 25άρες, 30άρες, 40άρες ήταν υποχρεωμένες να σπρώξουν τη ζωή τη δική τους, αλλά και των παιδιών τους παραπέρα.
Ζωή και διαβίωση σκληρή. Με την καθημερινότητα και τις κοινωνικές προκλήσεις, η πάλη συνεχής και ανελέητη. Και όταν κάθε φορά κατασίγαζε, καταλλάγιαζε ο αχός και κατακάθονταν ο πολεμικός κουρνιαχτός, ακριβώς τότε αναδύονταν σοβαρά τα ζητήματα γι’αυτές τις νέες γυναίκες. Σκληρή και κυνική η κοινωνία έπεφτε απάνω τους σαν αρπαχτικό. Ο λόγος ευδικάκριτος και αυτονόητος: Μια νέα γυναίκα χήρα είναι δυό φορές απροστάτευτη, αδύναμη. Κυρίως στόχος ερωτικός.
Βέβαια η πλειονότητα αυτών των γυναικών κάθε άλλο παρά εξώκειλε. Υπήρξαν όμως και κάποιες ανήσυχες και ζωηρές που με τα καμώματά τους τροφοδότησαν τη λαϊκή μούσα. Πρωταρχικά το Δημοτικό και αργότερα το Αστικό Λαϊκό Τραγούδι σαν καταγραφείς των κοινωνικά δρώμενων εμπνεύστηκαν και αποτύπωσαν πλειάδα τραγουδιών με θεματολογία την χήρα. Η θεώρηση κυρίως σαρδώνεια, σκωπτική και φορές φορές χιουμοριστική.
Από το ’22 ως και το ’40, στα αστικά κέντρα, σε φτωχογειτονιές κυρίως του Πειραιά, τα κουτσομπολιά γύρω από τερτίπια της χήρας έδιναν και έπαιρναν. Στα τζιλωμένα αυτιά και στα μάτια του ρεμπέτικου μουσικού συναφιού έφθαναν αλεπάλληλα σχετικές ιστορίες.
Κι’αφού κατά παρασημαντότητα στο ρεμπέτικο ο άνδρας λογίζεται κυνηγός και το θηλυκό θήραμα, ήταν αναπότρεπτο να μην τις αγνοήσει.
Έτσι προέκυψαν σημαντικά ρεμπέτικα κομμάτια με θεματολογία την χήρα. Άλλα σκωπτικά, άλλα ερωτικά και ελάχιστα επιτιμητικά η καυστικά.
Με μια διαφορά:
Σε κανένα σχετικό ρεμπέτικο και ποτέ οι ρεμπέτες δημιουργοί δεν εκφράστηκαν υποτιμητικά η προσβλητικά για την γυναίκα χήρα. Την ομορφιά, το καμάρι, τα τερτίπια, τα νάζια,τα …προσόντα της εκθείαζαν, καθώς και την έλξη και την ανδρική προσμονή να την κατακτήσουν, λογίζοντάς την σαν αντικείμενο θαυμασμού,πόθου και πάθους.
Θα ήταν βέβαια ανέλπιστη πρωτοτυπία η παράλειψη να μην καταγραφούν και συμπεριφορές καταγγελτικές η προκλητικά δόλιες καθώς και εκμεταλλευτικές από άτομα ομάδων περιθωρίου του Πειραιά προς τις χήρες. Συγκεκριμένα, όπως πληθώρα ιστορικών καταγράφει,όταν κατέπλεε στο λιμάνι πλοίο από την Σμύρνη, με πολλές προσφυγοπούλες χήρες, διάφοροι τις πλεύριζαν επίμονα, φορτικά, ώστε να τις…ψήσουν, να τις παραπλανήσουν και να τις προωθήσουν στα μπορντέλα η στα καταγώγια.
Η πολύπλευρη, πολύμορφη θεματολογική πρακτική του ρεμπέτικου ενσωματώνοντας στιχουργικά ό,τι βιωματικό έχει να μας παρουσιάσει η ιδιαίτερη κοινωνικότητα του λαϊκού κόσμου, έχει και πάλι να περηφανεύεται για το πώς το Λαϊκό Αστικό Τραγούδι, χειρίστηκε θέματα λεπτά, ευαίσθητα που αφορούσαν δράσεις ανθρώπινες και συμπεριφορές κατά καιρούς. Μιά ακόμη απόδειξη, πιστοποίηση υγιών αντανακλαστικών από τους τότε παιχνιδοπαίχτες και ασματόρους. Μιά ακόμη χρονογραφική και πολύτιμη μουσική αποτύπωση των δημιουργών.
Ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω ορισμένα από τα ομορφότερα ρεμπέτικα που έχουν σαν θέμα τη χήρα:
- «Η μοντέρνα χήρα».-Π.Τούντας-Ρόζα Εσκεναζυ.-
- «Αντε βρε χήρα άπονη».-Δ.Αραπάκης-Π.Τούντας-Γ.Βιδάλης.-
- «Της χήρας το καρπούζι».-Λάζαρος Ρόβας-Στελλάκης.-
- «Οι δυό χήρες».-Κ.Μακρής-Κ.Καρίπης-Στελλάκης.-
- «Χήρα και μάγκας».-Ιακ. Μοντανάρης-Ρίτα Αμπαντζή-Γρ.Κασιματης.-
- «Βρε χήρα κάθησε καλά».-Κ.Σκαρβέλης-Αννα Πολίτισσα-Στελλάκης.-
- «Η κόρη της χήρας».-Βαγγ.Παπάζογλου (ακυκλοφόρητο).-
- «Μια χήρα μες’ την Κοκκινιά».-Κ.Τζόβενος-Μαρίκα Καναροπούλου.-
- «Χήρα ν’αλλάξεις τα’όνομα».-Αλ.Παπαδιαμάντης-Κ.Καλαμαράς.-
Στο χρονικό διάστημα από το 1919 έως και το 1935 κορυφώθηκαν τα περιστατικά περιπτώσεων υπερβάλοντος σεξισμού με στόχο τις γυναίκες προσφυγοπούλες από τα μικρασιατικά παράλια. Στην Καισαριανή, τη Νέα Σμύρνη, στους Κοπανάδες, στις παραγκουπόλεις της Κοκκινιάς και της Κρεμμυδαρούς (Δραπετσώνας), στη Θεσσαλονίκη, στο Βόλο, τα κρούσματα λεκτικής κυρίως βίας έως προσβολής γυναικών καθημερινά και αλεπάλληλα. Προς τις χήρες ιδιαίτερα.
Εν τέλει ο σεξιστικός λόγος, μπορεί να μην αγγίζει τα όρια του νομικά μη ανεκτού, αλλά δεν παύει να είναι αποτρόπαιος και δραστικός γιατί διαιωνίζει ιδέες που κατατείνουν στην προσβολή και την κατωτεροποίηση των γυναικών, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο στην ανισότητα και τη βία. Ένα άλλοθι προσχηματισμού,που απενοχοποιεί τη βία, καθιστώντας υπόλογο πρώτιστα το θύμα και δευτερευόντως τον θύτη.
Ακόμα και σήμερα ο σεξισμός και οι διαβρωτικές του συνέπειες βρίσκονται δυστυχώς στο απυρόβλητο, σε μια ζώνη συστηματικής ανοχής, σιωπής και υποτίμησης, καθώς στην πλειονότητά τους οι γυναίκες τον βιώνουν καθημερινά είτε με την μορφή ενός «αθώου» υπονοούμενου, είτε μιάς υπέρμετρης «οικειότητας» και …εφευρετικών …έξυπνων, πονηρών «σαχλοαστείων» για την εμφάνιση, την συμπεριφορά και την προσωπικότητα τους. Γυναίκες δε που ατύχησαν και έμειναν μονάχες, όντας στο στόχαστρο, τον βιώνουν κάποιες φορές επίσης αλλεπάλληλα με πιο κραυγαλέους και κλιμακούμενα επιθετικούς βίαιους, και όχι μόνο τρόπους, επειδή κάποιοι τις θεωρούν a priori εύκολο θήραμα.
Τέλος είναι ώρα να σταματήσει το…παραμύθι αναφορικά με την σύγχυση για το ποιοί λόγοι, πράξεις και συμπεριφορές πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να εκληφθούν ως στοιχεία ευγένειας, αβρότητας και όχι σεξισμού. Το «καλοπροαίρετος» - «καλοκάγαθος» απονήρευτος μάλλον αμφίβολο.
Συμπερασματικά, οι έμφυλες δομικές ανισότητες αναπαράγουν ακόμη ως τις μέρες μας ανδροκρατικά στερεότυπα συμπεριφορών. Π.χ. Ο σεξουαλικά δραστήριος άνδρας είναι… «μάγκας» ενώ η κάθε αντίστοιχη γυναίκα είναι περίπου «πόρνη» και πρέπει αγόγκυστα γονατισμένη, να ενδώσει, να του προσφερθεί, να του υποταγεί. Αρκεί βέβαια το ενοχλούμενο θηλυκό να μην είναι η μάνα μας, η γυναίκα η η αδελφή μας, οπότε εκνευριζόμαστε, εκκρηγνυόμαστε και …γκαζώνουμε!. Κατά τα άλλα όταν και όπου τύχει και μπανίσουμε μια ωραία γυναίκα της γινόμαστρε…τσιμπούρι. (Αυτοί είμαστε ).
Οποία προσποίηση και καραγκιοζιλίκι. Δηλαδή, κατά τα άλλα, απαράδεκτη ανδροεπίδειξη…μαγκιές, περίφροντις φάλτσα παιδεία και κουλτούρα ζωής ωραιότατη!. Ο αλληλοσεβασμός και η αξιοπρέπεια στον κάλαθο των αχρήστων. Μπράβο μας!. Να μας…ζήσουν!.
Κάποιοι ακόμα δεν διανοούνται να καταλάβουν πως υπάρχει και ο κώδικας ο δοκιμασμένος: Αν γουστάρεις κάποια δεν χρειάζεται να την πειράξεις να την ενοχλείς και να την πολιορκείς φορτικά και φορές-φορές κακόβουλα. Με το που θα σε δεί, ένα νεύμα, μισή κουβέντα να της πείς, άμα της αρέσεις, άμα σε γουστάρει, θα βρεί τον τρόπο να σου το δείξει θα σε…πειράξει αυτή, από μόνη της.
Είναι λοιπόν καιρός κάτι λιγούρηδες, κ@τσικογ@μηδες, καρακιτσάτοι, λουμπινιάρηδες, παπαρολόγοι κ λ α ρ ι ν ο γ α μ π ρ ο ί, να πάψουν να το παίζουν μουράτοι γκόμενοι, να βάλουν φρένο, να κάνουν… όπισθεν, ν’αλλάξουν ρότα, να βάλουν μυαλό και να μην θεωρούν την οποιαδήποτε κυρία εύκολη και αμφίβολων η χαλαρών ηθών ,να μην την ενοχλούν, να μην την προσβάλουν με τις ανοησίες τους, λεκτικές και άλλες, γιατί μ’αυτά που κάνουν οι ίδιοι, αυτά τα κοινωνικά φελέσκουρα, καταντούν εν τέλει … «ρόμπες»… «κολοκύθες»… «πίττουρες» και ξεφτιλίζονται.
Άσε που με την λογική και την ανόητη προκλητική τακτική και συμπεριφορά τους δεν πρόκειται ποτέ να κόψουν…φ ο ρ τ ω τ ι κ ή! . Γι’αυτό την πατάνε, σπάνε τα μούτρα τους…(τρώνε το γάλλο με τα πούπουλα!) και τελικά 99%, αυτά τα κ@λόπαιδα, φλομώνουν στην…τουλούμπα και τη… χυλόπιττα!.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου