Γεννήθηκε στις 10 Μάη 1905, στο συνοικισμό Σκαλί της Ανω Χώρας στην Ερμούπολη της Σύρου. Ηταν ο πρώτος από τα έξι παιδιά του Δομένικου και της Ελπίδας Βαμβακάρη , οι οποίοι ήταν φτωχοί αγρότες – χωρίς κλήρο – και ασχολούνταν και με άλλες δουλειές για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Εζησε τα παιδικά του χρόνια στη Σύρο και σε ηλικία 12 χρονών ήρθε στην Αθήνα. Εμαθε μπουζούκι και μπαγλαμά στο στρατό.
Η πιο δημιουργική περίοδος για τον Βαμβακάρη ήταν η πενταετία 1935 – 1940. Ως το 1960 εμφανιζόταν τακτικά σε κέντρα. Σιγά σιγά όμως οι μάντρες και τα κουτούκια άρχισαν να μεταβάλλονται σε κοσμικά κέντρα. Ο Μάρκος γύρισε στο σπίτι του, κοντά στη γυναίκα του και τα τρία του παιδιά.
Ο Μάρκος είχε γράψει, όπως ο ίδιος έλεγε, περισσότερα από 3.000 τραγούδια, μεταξύ των οποίων πολλά πραγματικά αριστουργήματα. Είναι βιωματικός συνθέτης και αυτοβιογραφικός. Γράφει ο ίδιος στίχους, μελοποιεί και τραγουδά γεγονότα της ζωής του, π.χ., τη γέννησή του, τα επαγγέλματα που έκανε, αρραβώνες, γάμους, διαζύγιο, αρρώστιες.
***********
Μάρκος Βαμβακάρης είναι η ρίζα του λαϊκού τραγουδιού της εποχής του, καθώς τα τραγούδια του αντανακλούν με μαγεία τα μουσικά «ακούσματα» της πρώτης τριακονταετίας του 20ού αιώνα στην Ελλάδα και τα βιώματα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που άρχισε να συρρέει, και λόγω των «απότομων», όπως η Μικρασιατική καταστροφή, ιστορικών μεταβολών στα μεγάλα αστικά κέντρα, με πρώτη την Αθήνα και ιδιαίτερα τον Πειραιά και τις φτωχογειτονιές του.Το σημαντικότερο στοιχείο της προσωπικότητας του Μάρκου , που αντανακλάται και στα τραγούδια του, είναι η στάση ζωής που κράτησε και η οποία είναι μοναδική περίπτωση για τα δεδομένα του κοινωνικού του περίγυρου, σε σχέση πάντα με την εποχή του: Οντας οικογενειάρχης απείχε πολύ από το υπαρκτό «πρότυπο» του «ρεμπέτη» της εποχής, που τα «πετά όλα». Ταυτόχρονα δεν προέβη σε καμιά «παραχώρηση» του έργου του για «χάρη» της οικογένειας. Ο Μάρκος δε θα συμμετάσχει σε «επιτροπές καλλιτεχνών» των εταιριών δίσκων, που πρώτος αυτός άνοιξε τις πόρτες τους για τους «λαϊκούς» καλλιτέχνες. Ο Μάρκος δε θα επιτρέψει να λογοκριθεί κανένα τραγούδι του για να «περάσει»…
Ηταν ο άνθρωπος που όταν έκλεισαν οι πόρτες γι’ αυτόν, δε θα διστάσει να πάρει τους δρόμους – που τόσο καλά ήξερε από τη βασανισμένη παιδική του ηλικία – και να βγει παρέα με το γιο του Στέλιο για «σφουγγάρα» στην Κοκκινιά.
Ο Μάρκος θα κρατήσει μια περήφανη στάση σε όλη του τη ζωή και όταν είδε ότι «στενεύουν τα περάσματα», τα κοινωνικά, θα αποσυρθεί στην αυλή του, εμμένοντας στο δικό του τρόπο γραφής και γλώσσας των τραγουδιών.
Με αυτά και με τη συμπεριφορά του μιλούσε, με αυτά έλεγε ό,τι είχε να πει, και όταν οι εποχές άλλαξαν, εκείνος παρέμεινε στα «δικά του». Ισως δεν είχε τίποτα άλλο να πει, ίσως ασυνείδητα αισθανόταν ή ότι έπρεπε να αλλάξει τον κόσμο ή ότι έπρεπε να αλλάξει ο ίδιος. Το να αλλάξει τον κόσμο ίσως ήταν πολύ βαρύ για τους ώμους του μάγκα της Σύρας και των Ταμπουριών. Το να αλλάξει ο ίδιος ήταν εξίσου βαρύ. Εκείνος είχε μάθει αλλιώς. Στο δικό του λεξιλόγιο η λέξη «ελιγμός» ήταν άγνωστη!
Προτίμησε την αξιοπρέπεια και την πικρή σιωπή…
Αφού έδωσε ένα έργο που επηρέασε όλους τους επόμενους, ο δημιουργός της «Φραγκοσυριανής», του «Κάβουρα», του «Αντιλαλούν οι φυλακές» «έφυγε» σε ηλικία 67 χρόνων, σε ένα διάδρομο του «Ερυθρού Σταυρού» στις 8 Φλεβάρη 1972, πικραμένος και κουρασμένος. Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του, με άσχημη υγεία, είχε σχεδόν ξεχαστεί από τους φίλους του και ελάχιστοι τον επισκέπτονταν.
(Από δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου