 |
Το 8ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» έρχεται και φέτος με ένα πλούσιο πρόγραμμα. |
Η λαϊκή μας μουσική, στο πέρασμα των δεκαετιών που κυριάρχησε, εμφανίζεται χρησιμοποιώντας κυρίως τις βασικές γνωστές φόρμες, ταυτόχρονα όμως σημειώνει και έντονες διαφοροποιήσεις.
Δανείζεται και δανείζει στοιχεία μουσικά, θεματικά αλλά και όργανα από άλλα είδη και από άλλους τόπους.
Μεσοπόλεμος, Αυστραλία — η μνήμη ταξιδεύει στο θέατρο Αγγέλων Βήμα, τον ζεστό και ανήσυχο χώρο της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα-Καλογήρου, που συνεχίζει να μας καλεί σε μουσικοθεατρικές διαδρομές, όπου η ιστορία, το τραύμα και το συναίσθημα αποκτούν φωνή.
Οι εκδηλώσεις του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας συνεχίζονται στις 9.30 το βράδυ την Παρασκευή 25 Ιουλίου στο Δημοτικό Θερινό Θέατρο με την πραγματοποίηση μουσικού αφιερώματος στο ρεμπέτικο τραγούδι και την χορευτική του παράδοση στην Πάτρα, σε επιμέλεια του μουσικού, εθνομουσικολόγου και ερευνητή της Μουσικής Ακαδημίας Sibelius (Πανεπιστήμιο Τεχνών του Ελσίνκι) Σπύρου Δελέγκου.
Κυρίαρχο στοιχείο της συναυλίας, η μουσική και ο χορός – δύο αναπόσπαστες εκφάνσεις της λαϊκής μας έκφρασης – που θα αποτελέσουν τους πρωταγωνιστές της βραδιάς. Θα παρουσιαστούν αντιπροσωπευτικά τραγούδια του ρεμπέτικου από σημαντικούς δημιουργούς όπως οι Μάρκος Βαμβακάρης, Βασίλης Τσιτσάνης καθώς και Μικρασιάτες συνθέτες όπως οι Παναγιώτης Τούντας και ο Βαγγέλης Παπάζογλου.
Το «Όλο Παράπονα», διαθέσιμο πλέον από την Panik Platinum, είναι ένα κομμάτι που συνδυάζει αριστοτεχνικά τις κλασικές ρεμπέτικες μελωδίες με τη σύγχρονη γραφή του εμβληματικού Τάκι Τσαν, αναδεικνύοντας τη χαρακτηριστική φωνή του Κουτσαβάκη.
 |
Πώς περιγράφει ο Ηλίας Πετρόπουλος στη «Ρεμπετολογία» την ερωτική ζωή του ρεμπέτη. |
Ο Ηλίας Πετρόπουλος αποτελεί έναν από τους ανθρώπους που με την έρευνά του και τα βιβλία που έγραψε κατάφερε να «διασώσει» αλλά και να δώσει μια εικόνα στον όρο ρεμπέτη. Για τους ρεμπέτες στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, που στην Ελλάδα ουσιαστικά εμφανίστηκαν μετά την άφιξη των Μικρασιατών το 1922.
Ο Πετρόπουλος μέσα από τα λαογραφικά του έργα έχει δώσει μια σαφή εικόνα των πρώτων ρεμπέτηδων στην Ελλάδα. Πώς ντύνονταν, πώς ζούσαν πώς έλυναν τις διαφορές τους, αλλά και ότι έχει να κάνει με το κομμάτι του ερωτισμού τόσο στην καθημερινότητά τους όσο και στα τραγούδια τους.
Ένας από τους βασικούς λόγους που το ρεμπέτικο ελκύει τη νέα γενιά είναι η αυθεντικότητά του. Σε μια εποχή όπου η μουσική παραγωγή συχνά μοιάζει "πλαστική" και τυποποιημένη, το ρεμπέτικο έρχεται ως μια ανάσα αλήθειας. Οι στίχοι του, ωμοί και αληθινοί, μιλούν για τον έρωτα, τον πόνο, την ξενιτιά, την κοινωνική αδικία, τη φτώχεια, και τις καθημερινές χαρές και λύπες. Είναι ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή, με τις οποίες, παρά τις διαφορετικές εποχές, μπορεί κανείς ακόμα να ταυτιστεί. Η μουσική του, με το μπουζούκι σε πρωταγωνιστικό ρόλο, έχει μια αρχέγονη δύναμη και ένα πάθος που αγγίζει την ψυχή.
Οι νέοι αναζητούν την ουσία, και το ρεμπέτικο την προσφέρει απλόχερα. Δεν είναι μια μουσική φτιαγμένη για το ραδιόφωνο ή τις μεγάλες πίστες, αλλά μια μουσική που γεννήθηκε στα κατώφλια, στις παρέες, στα γλέντια, και αυτό της προσδίδει μια αξεπέραστη ζωντάνια.
Πολλοί νέοι έρχονται σε επαφή με το ρεμπέτικο αρχικά μέσω της οικογένειάς τους – από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, που το άκουγαν ή το τραγουδούσαν. Άλλοι το ανακαλύπτουν μέσω της εκπαίδευσης. Υπάρχουν πλέον μουσικά σχολεία και ωδεία που διδάσκουν την ιστορία του ρεμπέτικου, αλλά και την εκμάθηση παραδοσιακών οργάνων όπως το μπουζούκι, ο μπαγλαμάς και ο τζουράς. Αυτό δημιουργεί μια νέα γενιά μουσικών που όχι μόνο εκτελούν ρεμπέτικα κομμάτια αλλά και εμβαθύνουν στην τεχνική και τη φιλοσοφία τους.
Παράδειγμα: Φοιτητές μουσικολογίας που επιλέγουν το ρεμπέτικο ως αντικείμενο μελέτης, ή νέοι που γράφονται σε σχολές εκμάθησης μπουζουκιού, δείχνουν ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την αναβίωση και τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς.
Η νέα γενιά δεν αρκείται απλώς στην αναπαραγωγή των παλιών ρεμπέτικων. Πολλοί νέοι μουσικοί και συγκροτήματα πειραματίζονται, εντάσσοντας το ρεμπέτικο σε σύγχρονες μουσικές φόρμες. Μπορεί να το συνδυάσουν με στοιχεία ροκ, τζαζ, ακόμα και ηλεκτρονικής μουσικής, δημιουργώντας έναν ενδιαφέροντα διάλογο μεταξύ παλιού και νέου. Αυτή η δημιουργική προσέγγιση διευρύνει το κοινό του ρεμπέτικου και το καθιστά πιο προσβάσιμο σε αυτιά που είναι συνηθισμένα σε διαφορετικούς ήχους.
Παράδειγμα: Συγκροτήματα που δημιουργούν διασκευές ρεμπέτικων με σύγχρονο ήχο, ή καλλιτέχνες που ενσωματώνουν ρεμπέτικα όργανα και μελωδίες σε δικές τους, πρωτότυπες συνθέσεις. Επίσης, η εμφάνιση νέων "ρεμπετοπαρέων" σε μικρές σκηνές και μεζεδοπωλεία, όπου νέοι και μεγαλύτεροι απολαμβάνουν το ρεμπέτικο σε ένα πιο αυθεντικό περιβάλλον.
Το ρεμπέτικο, ως μουσική των περιθωριακών στρωμάτων και της αντίστασης, φέρει μια ισχυρή κοινωνική διάσταση. Σε περιόδους κρίσης ή κοινωνικής αναταραχής, όπως αυτές που έχει βιώσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, η νέα γενιά συχνά στρέφεται σε καλλιτεχνικές εκφράσεις που μιλούν για την αλήθεια, την αδικία και την ανθρώπινη ανθεκτικότητα. Το ρεμπέτικο, με τους στίχους του που θίγουν ζητήματα επιβίωσης και αξιοπρέπειας, βρίσκει απήχηση σε αυτούς που αναζητούν μια σύνδεση με το παρελθόν και έναν τρόπο να εκφράσουν τα δικά τους βιώματα.
Επιπλέον, το ρεμπέτικο αποτελεί μέρος της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Για πολλούς νέους, η ενασχόληση με αυτό είναι ένας τρόπος να συνδεθούν με τις ρίζες τους, να κατανοήσουν την ιστορία της χώρας τους και να διατηρήσουν ζωντανή μια σημαντική πτυχή της κληρονομιάς τους.
Το ρεμπέτικο δεν είναι απλώς μια μουσική του παρελθόντος. Είναι μια ζωντανή, εξελισσόμενη μορφή τέχνης που συνεχίζει να εμπνέει και να γοητεύει. Η νέα γενιά, με την περιέργεια, τη δημιουργικότητα και την αναζήτηση της αυθεντικότητας, ανακαλύπτει εκ νέου τη δύναμη και το πάθος του ρεμπέτικου, διασφαλίζοντας ότι αυτή η μοναδική ελληνική μουσική παράδοση θα συνεχίσει να ακούγεται για πολλά χρόνια ακόμα.
Είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπουμε τη νέα γενιά να αγκαλιάζει το ρεμπέτικο τραγούδι, συνεχίζοντας μια τόσο σημαντική ελληνική παράδοση!
Παρακάτω είναι μια λίστα με Έλληνες νέους καλλιτέχνες και σχήματα που ασχολούνται με το ρεμπέτικο τραγούδι, είτε με την αυθεντική του μορφή είτε με μια πιο σύγχρονη προσέγγιση:
Γιαγκίνηδες (Σπύρος Ζήσης & Παναγιώτης Σικλαφίδης): Είναι ένα δίδυμο που ξεκίνησε να παίζει ρεμπέτικα στον δρόμο και έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στη νέα γενιά, φέρνοντας το ρεμπέτικο σε ένα ευρύτερο κοινό μέσω και των social media. Το όνομά τους προέρχεται από τη μικρασιατική λέξη "γιαγκίνι" (φωτιά/πυρκαγιά), που στα ρεμπέτικα υποδηλώνει την ερωτική κάψα.
Κατερίνα Τσιρίδου: Αν και όχι "πολύ νέα", είναι μια καλλιτέχνιδα που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της καριέρας της στο ρεμπέτικο, συμβάλλοντας ενεργά στη διάδοσή του στις νεότερες γενιές και συμμετέχοντας σε πολλές ρεμπέτικες κομπανίες και εκδηλώσεις.
Αντώνης & Θοδωρής Ξηντάρης: Παιδιά του γνωστού ρεμπέτη Γιώργου Ξηντάρη, συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, διατηρώντας ζωντανό το αυθεντικό ρεμπέτικο με τον δικό τους τρόπο.
Χαρούλα Τσαλπαρά: Μια εξαιρετική πιανίστρια και τραγουδίστρια που ασχολείται με το ρεμπέτικο και το σμυρναίικο, φέρνοντας έναν φρέσκο αέρα και μια βαθιά γνώση του είδους.
Σεμέλη Παπαβασιλείου: Μία από τις νέες γυναικείες φωνές που ασχολούνται με το ρεμπέτικο, με παρουσία σε μικρές και μεγαλύτερες σκηνές.
Γιάννης Διονυσίου: Αν και το ρεπερτόριό του είναι ευρύτερο, ο Γιάννης Διονυσίου έχει ερμηνεύσει και αναδείξει ρεμπέτικα τραγούδια με μια ιδιαίτερη και χαρακτηριστική φωνή.
Kompanía: Ένα συγκρότημα που έχει κάνει αρκετές επανεκτελέσεις ρεμπέτικων κομματιών με σύγχρονη προσέγγιση.
Rebetien (Ρεμπετιέν): Ένα ακόμα σύγχρονο σχήμα που πειραματίζεται με το ρεμπέτικο, φέρνοντας το σε ένα νέο κοινό.
Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους πολλούς νέους καλλιτέχνες που κρατούν ζωντανό το ρεμπέτικο. Η αναζήτηση σε μικρές μουσικές σκηνές, ρεμπετάδικα και πλατφόρμες όπως το YouTube μπορεί να αποκαλύψει ακόμα περισσότερα ταλέντα!
Γιώργος Χ. Γυρνάς_2025
Η λαϊκή μας μουσική, στο πέρασμα των δεκαετιών που κυριάρχησε, εμφανίζεται χρησιμοποιώντας κυρίως τις βασικές γνωστές φόρμες, ταυτόχρονα όμως σημειώνει και έντονες διαφοροποιήσεις.
Δανείζεται και δανείζει στοιχεία μουσικά, θεματικά αλλά και όργανα από άλλα είδη και από άλλους τόπους. Επιπλέον, συχνά οι ίδιοι οι μουσικοί που συγκαταλέγονται στις τάξεις της λαϊκής μουσικής περνούν με ευκολία από το ένα είδος στο άλλο μεταφέροντας στοιχεία από τη δημοτική και νησιώτικη μουσική, την κλασική, την ελαφρά, τη βαλκανική, το σουίνγκ, τη λατινοαμερικάνικη μουσική, (Μανώλης Χιώτης, Δημήτρης Στεργίου, Γιώργος Μητσάκης, Χάρης Λεμονόπουλος, Γιάννης Τατασόπουλος, Γιάννης Σταματίου, Γιώργος Τσιμπίδης, Ιορδάνης Τσομίδης).
