Ρεμπέτικο και έρως - Τα ωραιότερα ερωτικά τραγούδια..

Έρωτας και έρως,  η Έντονη συναισθηματική έλξη στην οποία συνυπάρχει και πόθος για σαρκική επαφή. Το συναίσθημα το οποίο δημιουργείται σε κάποιον, όταν το σεξουαλικό του ενδιαφέρον επικεντρωθεί σε ορισμένο πρόσωπο, και εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους: Mεγάλος / παράφορος / σφοδρός / τρελός / φλογερός / κεραυνοβόλος ~. Επιπόλαιος ~. Aμοιβαίος ~. Γάμος από έρωτα. Φυσικός ~ ή σαρκικός ~,η σεξουαλική πράξη• συνουσία. Πλατωνικός ~ ή αγνός ~, από τον οποίο λείπει το σεξουαλικό στοιχείο. Ύμνος / τραγούδι στον έρωτα. Aφροδίτη, η θεά του έρωτα. || Έρωτας, ονομασία του σχετικού θεού της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας: Ο φτερωτός Έρωτας. Παραστάσεις / λατρεία του Έρωτα. Ο Aπρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε. Tον χτύπησαν τα βέλη του Έρωτα, ερωτεύτηκε.

Ο ΕΡΩΤΑΣ γεννήθηκε στην Ελλάδα και μόνο στα ελληνικά λεξικά συναντάται η λέξη έρως. Οι υπόλοιποι λαοί μπορούν να… προσεγγίζουν τον φτερωτό θεό μόνο με την έννοια της αγάπης (love, amor, amore…) .

Όμως άλλο η αγάπη και άλλο ο έρως. Ο θεός Έρωτας ήταν από τους σημαντικότερους θεούς της αρχαιότητας, μία από τις τρεις θεότητες που δημιούργησαν τον κόσμο, σύμφωνα με τη «Θεογονία» του Ησιόδου, που περιγράφει την καταγωγή των θεών. «Εν αρχή ην το Χάος» κατά τον Ησίοδο. Τρία στοιχεία συνυπάρχουν, το Χάος, η Γαία και ο Έρωτας. Ο Έρωτας δεν γεννά αλλά ενθαρρύνει και διευκολύνει τη γέννηση και τη δημιουργία. Από το Χάος γεννήθηκαν το Έρεβος και η Νύχτα, ενώ τα παιδιά τους ήταν ο Αιθέρας και η Ημέρα.
«Έρως ανίκατε μάχαν…». Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στον θεό Έρωτα από τους αρχαίους τραγικούς. Ο Ευριπίδης διαχωρίζει τον έρωτα σε θετική και αρνητική δύναμη, καθώς μπορεί να οδηγήσει τόσο στην Αρετή όσο και στην Αθλιότητα

Ο έρωτας είναι η μαγική δύναμη που σε κατακλύζει και σε παρασύρει σε μια θεϊκή δίνη, η οποία καταλήγει να είναι η κινητήριος δύναμη της ζωής.
Υπέροχα κείμενα που υμνούν τον έρωτα σώζονται από την ελληνική αρχαιότητα και χιλιάδες ακόμη έχουν γραφεί ως τις ημέρες μας. Ο έρωτας γέννησε την ποίηση, τη μουσική, τα τραγούδια. Χωρίς τον έρωτα τα τραγούδια δεν θα ήταν τόσο σημαντικά. Χωρίς τον έρωτα η ποίηση θα ήταν εξαιρετικά φτωχή και η μουσική ξένη στις ψυχές μας και ανιαρή. Ο έρωτας είναι τραγούδι … στο τραγούδι συμπυκνώνεται όλη η δύναμή του.

ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ από τις απαρχές του, τόσο στη Μικρά Ασία όσο και στα άστεα της κυρίως Ελλάδας, ύμνησε τον έρωτα μέσα από δεκάδες πανέμορφα τραγούδια. Οι δημιουργοί του ρεμπέτικου (με πρωτοπόρο και εδώ τον μεγάλο Μάρκο Βαμβακάρη) τίμησαν τον έρωτα σε όλες τις μορφές του: από τον παράφορο και τον ρομαντικό ως τον ανεκπλήρωτο και τον… καταστροφικό.
Όπως γράφει ο Ηλίας Πετρόπουλος, «…τὰ ρεμπέτικα τραγούδια εἶναι τραγούδια τῆς καρδιᾶς. Καὶ μόνον ὅποιος τὰ πλησιάσει μὲ ἁγνὸ αἴσθημα τὰ νιώθει καὶ τὰ χαίρεται. Γιατὶ, ἡ καρδιὰ μὲ καρδιὰ μετριέται. […] Στὰ λάσια μπράτσα τῶν ρεμπέτηδων συχνὰ βλέπω κεντημένη μιὰ καρδιὰ μὲ φυλλοκάρδια, ὅπου στὴ μέση της ἔχει τὸ ὄνομα τῆς πολυαγαπημένης. Βασικῶς τὰ ρεμπέτικα τραγούδια εἶναι λαϊκὰ ἅσματα τῆς ἀγάπης καὶ, εἰδικώτερα, τῆς ἐρωτικῆς ἐγκαταλείψεως. Τουλάχιστον τὰ μισὰ ρεμπέτικα ἔχουν τὸν ἔρωτα θέμα τους, καὶ τὰ πιὸ πολλὰ ἀπ' αὐτὰ θρηνοῦν τὸν ἐρωτικὸ χωρισμό• τὴν πικρότατη ὀρφάνια. 

Ὁ ρεμπέτης γνωρίζει ὅτι ὁ ἔρως εἶναι μεταθετὸ αἴσθημα καὶ ὅτι ὁ οἶκτος τῶν ἐπικυριάρχων ἡ ἀγάπη εἶναι. Τόσο ἔδειραν τὰ πάθη τοὺς ἀνθρώπους τῶν ρεμπέτικων τραγουδιῶν ὥστε ἀπώλεσαν τὸ δικαίωμα νὰ ἐκπροσωποῦν τὸν ἑαυτό τους. Στὰ δημώδη ἅσματα ὁ ἐραστὴς καταπλήσσει μὲ τὴν ἀνδρεία, ἐνῶ ὁ ἐραστὴς τῶν ρεμπέτικων τραγουδιὼν ἐκλιπαρεῖ, καθικετεύει, ἑλκύει διὰ τοῦ οἴκτου. Σὲ λιτανεία μετήλλαξε τὸν πανδαμάτορα ἔρωτα τὸ ρεμπέτικο τραγούδι, ὅπου οἱ περιπτύξεις εἶναι ψυχικὲς οἱ δὲ μνῆμες δεσπόζουν. […] Οἱ ἐρωτευμένοι χρησιμοποιοῦν ὁλόχρυσα λόγια, λόγια ποὺ καῖνε, ἂν καὶ ἡ ἀγάπη νιώθεται καὶ δὲν τὴν ἀποδεικνύουν. Οἱ ἐρωτευμένοι ἐκφράζονται μὲ ὑπερβολὲς γιατὶ διαβιοῦν ἐν ὑπερβολαῖς. Ὅσο κι ἂν ὁ ἄνθρωπος ἔχει βουνὸ τὴν καρδιὰ ἀδυνατεῖ νὰ ἀγαπήσει πολλὲς φορὲς στὴ ζωή του. Ὁ ἔρως εἶναι ἕνας γλυκόπικρος ἐφιάλτης, σάβανο τῶν ζωντανῶν, φονεὺς, ψυχοβγάλτης, νεκροπομπὸς πουλιῶν, ἐλευθερωτής. Τέτοιους ἔρωτες ψάλλουν τ' ἀδέρφια μου, οἱ ἔσχατοι ρεμπέτες».

Παραθέτουμε ένα μικρό απάνθισμα από τα ωραιότερα ερωτικά τραγούδια που γέννησε το ρεμπέτικο και γενικά το ελληνικό τραγούδι, καθώς και τους στίχους, στους οποίους ξεδιπλώνεται η αυθεντική λαϊκή ποίηση.

Τίκι τίκι τακ

Τραγούδι της Πόλης και της Σμύρνης με μακρά πορεία. Η παρούσα εκτέλεση αναφέρει στην ετικέτα του δίσκου την ένδειξη «ρεμπέτικο» και μαζί με το τραγούδι «Απονιά» είναι τα πρώτα όπου αναγράφεται ο χαρακτηρισμός αυτός. Η εκδοχή ότι κάποιος υπάλληλος της εταιρείας δίσκων πήρε την πρωτοβουλία για την αναγραφή αυτού του χαρακτηρισμού μπορεί να αληθεύει. Πάντως ο Μάρκος Βαμβακάρης το έχει καταγράψει, προφανώς από την προφορική παράδοση, ως ρεμπέτικο και το επανέφερε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 με τη φωνή του. Εδώ τραγουδά ο Γιάγκος Ψαμαθιανός.

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, κάνει η καρδιά μου

σαν σε βλέπω να διαβαίνεις

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω μικρή μου,

να μαντέψω πού πηγαίνεις

Θέλω μικρό μου να σε ρωτήσω

Φοβούμαι μη σε δυσαρεστήσω

γιατί... όταν σε ιδώ...

αρχίζει της καρδιάς το τικ, τίκι τίκι τακ

γιατί... όταν σε ιδώ...

αρχίζει της καρδιάς το τικ, τίκι τίκι τακ

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, κάνει η καρδιά μου

τη ματιά σου σαν μου ρήξεις

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω καρδιά μου

λίγη αγάπη να μου δείξεις

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, αυτή η καρδιά σου

με τρελαίνει, με μαγεύει

Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω πουλί μου

να μαντέψω τι γυρεύεις

 

Πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει

Μουσική: Αντώνης Διαμαντίδης (Νταλγκάς) - Στίχοι: Κώστας Κοφινιώτης
Τραγούδι-ύμνος για τη γυναίκα, ερμηνευμένο εκπληκτικά από τον Αντώνη Νταλγκά, ο οποίος εκτός από μεγάλος τραγουδιστής ήταν και αξιολογότατος συνθέτης.

Πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει,

να ‘χει μάτι που καρδιά να σφάζει,

να ‘χει το καμάρι σου κι όλη αυτή τη χάρη σου

και τη βελουδένια την ελιά σου.

Να ‘χει το καμάρι σου κι όλη αυτή τη χάρη σου

πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει.

Θα σου δώσω πλούτη κι αν γυρέψεις,

μη με διώχνεις θα με καταστρέψεις,

πάρε με στα χέρια σου, τ’ άσπρα περιστέρια σου

η καρδιά μου μ’ άλλην δεν σ’ αλλάζει.

Πάρε με στα χέρια σου, τ’ άσπρα περιστέρια σου

πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει.

Πες πως μ’ αγαπάς κι ας είναι ψέμα,

ρίξε μου κουκλί μου ένα βλέμμα,

μη μ’ αφήνεις μόνο μου, γιάτρεψε τον πόνο μου

πλούτη κι αν δεν έχω τι πειράζει.

Μη μ’ αφήνεις μόνο μου, γιάτρεψε τον πόνο μου

πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει.

 

Θα ’ρθω να σε ξυπνήσω

Τρυφερό ερωτικό τραγούδι, το ωραιότερο της μεταπολεμικής περιόδου, σε ύφος λαϊκής καντάδας, κατά πολλούς ισάξιο του «Μινόρε της αυγής». Αρχικά ως στιχουργός εφέρετο ο Κώστα Μακρής, όμως, σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία, το τραγούδι ανήκει εξ ολοκλήρου στον Μάρκο Βαμβακάρη. Ο συνθέτης είχε εκχωρήσει τα δικαιώματα προκειμένου να εξοφλήσει κάποιο δάνειο και όταν η εκκρεμότητα τακτοποιήθηκε επανήλθε το πραγματικό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Τραγουδά ο Μάρκος Βαμβακάρης με δεύτερη φωνή την Έλλη Πετρίδου.

Χαράματα η ώρα τρεις θα ’ρθω να σε ξυπνήσω

κρυφά από τη μάνα σου, να σε χαρώ, να βγεις να σου μιλήσω

Δεν θα μας δει άλλος κανείς, μόνο το φεγγαράκι

έβγα στο παραθύρι σου, να σε χαρώ, και δώσ’ μου ένα φιλάκι

Τη μυστική αγάπη μας κρυφά να την κρατήσεις

χίλια που να σου τάξουνε, να σε χαρώ, να μην την μαρτυρήσεις

 

Ας μην ξημέρωνε ποτέ

Από τα πιο θαυμάσια ερωτικά ρεμπέτικα τραγούδια, Σε μουσική Απόστολου Χατζηχρήστου και στίχους του Κώστα Μάνεση, ερμηνευμένο συγκλονιστικά από τον ίδιο τον συνθέτη και από τον πρώτο του εξάδελφο και πολύ αξιόλογο τραγουδιστή Ευάγγελο Χατζηχρήστο.

Ας μη ξημέρωνε ποτέ

Ας μη φύγει αυτό το βράδυ, που ‘μαστε μαζί

Γιατί μέσα στο σκοτάδι, ω... η αγάπη ζει

Πόσα δεν έχω να σου πω

Να σε κάνω να με νιώσεις μες στη σιγαλιά

να σου δώσω να μου δώσεις χάδια και φιλιά

Ας μη ξημέρωνε ποτέ

Και οι δυο θα πικραθούμε θα ‘ρθει το πρωί

τέτοιο βράδυ δε θα βρούμε σ’ όλη τη ζωή

 

Χαρέμια με διαμάντια

Η στροφή των δημιουργών του ρεμπέτικου σε νέα θεματολογία λόγω της μεταξικής λογοκρισίας είχε και τα… καλά της. Πολύ όμορφο τραγούδι, σε μουσική και στίχους του Βασίλη Τσιτσάνη, ο οποίος κάνει και δεύτερη φωνή στον ανεπανάληπτο Στράτο Παγιουμτζή.

Παλάτια χρυσοστόλιστα χαρέμια με διαμάντια

θα χτίσω και θα κάθεσαι να σε κοιτώ στα μάτια.

Σαν άγγελος μου φαίνεσαι στο θρόνο καθισμένη.

Ζαλίζομαι σαν σε κοιτώ, μικρή μου παντρεμένη.

Ό,τι ζητήσεις θα το βρεις, μικρή μου παντρεμένη.

Δεν θα σου λείπει τίποτα, θα ζεις ευτυχισμένη.

Θα χτίσω και θα κάθεσαι να σε κοιτώ στα μάτια

Παλάτια χρυσοστόλιστα χαρέμια με διαμάντια

Αργοσβήνεις μόνη

Από τα καλύτερα τραγούδια αυτής της θεματολογίας, σε στίχους και μουσική του Βασίλη Τσιτσάνη. Αναδεικνύει τη φαντασία και την ευρηματικότητα του συνθέτη σε ένα αδιάσπαστο σύνολο μουσικής και ιδιαίτερα πρωτότυπης στιχουργικής πλοκής. Καταπληκτική ερμηνεία από την Ιωάνα Γεωργακοπούλου και τον Στελλάκη Περπινιάδη.

Αχ, στης ζωής τη στράτα, αργοσβήνεις μόνη

δίχως να ‘χεις καμιά συντροφιά, μαυρομάτα.

Πώς κλαίω και θρηνώ για τα γλυκά σου νιάτα…

Αν σε απάτησε και σε τραυμάτισε

ο έρωτας που φωτίζει τα μάτια σου

τα πανάκριβα παλάτια σου

Η αγάπη μου θα σε γιατρέψει

και τ’ όνειρό σου το παλιό θα ζωντανέψει

 

Μ’ έχεις μαγεμένο (Σαν μαγεμένο το μυαλό μου)

Κανταδόρικου ύφους ρεμπέτικο, από τα ωραιότερα του είδους, του Δημήτρη Γκόγκου - Μπαγιαντέρα, ερμηνευμένο από τον ίδιο τον συνθέτη και τον Μανώλη Χιώτη. Και αυτό το τραγούδι, όπως και άλλα του Μπαγιαντέρα, έγινε γνωστό τη δεκαετία του 1960 με άλλο τίτλο: «Σαν μαγεμένο το μυαλό μου». Για άλλη μια φορά ο συνθέτης όταν τραγουδά θυμίζει τον Στράτο Παγιουμτζή.

Σαν μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει

η κάθε σκέψις μου κοντά σου τριγυρίζει

δεν ησυχάζω και στον ύπνο που κοιμάμαι

εσένα πάντα αρχοντοπούλα μου θυμάμαι

Μες στης ταβέρνας τη γωνιά για σένα πίνω

για την αγάπη σου ποτάμια δάκρυα χύνω

λυπήσου με μικρή και μη μ’ αφήνεις μόνο

αφού το ξέρεις πως για σένα μαραζώνω

Αχ, παιχνιδιάρα, πάψε τώρα τα γινάτια

και μη μου κάνεις την καρδούλα μου κομμάτια

με μια ματιά σου σαν μου ρίχνεις, αχ, πώς λιώνω

μαζί σου ξέρεις τον ξεχνάω κάθε πόνο

 

Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια

Αφιέρωμα του Μάρκου στη γυναίκα και ιδιαίτερα στο πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό της, ιδίως την εποχή (1939) που γράφηκε το τραγούδι, τα μάτια, τα οποία για τον Βαμβακάρη ήταν πηγή έμπνευσης για πάρα πολλά τραγούδια. Το πρώτο δίστιχο προέρχεται από την παράδοση του δημοτικού και του μικρασιάτικου τραγουδιού, συναντάται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ενώ καταγράφεται και στα δίστιχα των λαϊκών ημερολογίων, από όπου πιθανώς το προσάρμοσε ο Μάρκος Βαμβακάρης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κατανομές των φωνών, αν ληφθεί υπόψη ότι εκτός του Μάρκου και του Κώστα Ρούκουνα συμμετέχει και ο Στράτος Παγιουμτζής, το όνομα του οποίου, για άγνωστο λόγο, δεν αναγράφεται στην ετικέτα του δίσκου. Ορχήστρα με μπουζούκι, κιθάρα και μπαγλαμά από τους Βαμβακάρη, Σκαρβέλη και Παγιουμτζή αντίστοιχα.

Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια, κατσαρά μαύρα μαλλιά

άσπρο πρόσωπο σαν κρίνος και στο μάγουλο ελιά

Τέτοια ομορφιά ποτές μου αχ, τσαχπίνα μου γλυκιά

δεν την έχω απαντήσει εις ετούτο το ντουνιά

Μαυρομάτα μου για σένα εκατάντησα τρελός

Θα πεθάνω δεν αντέχω έχω γίνει φθισικός

Πόνους έχω εγώ κρυμμένους μες στα φύλλα της καρδιάς

με τα μάγκικά σου μάτια όταν φως μου με κοιτάς

 

Πριν το χάραμα

Ένα εξαιρετικό ερωτικό ρεμπέτικο. Η μουσική είναι του Γιάννη Παπαϊωάννου και οι στίχοι του Χαράλαμπου Βασιλειάδη. Η δισκογραφική συνάντηση των Οδυσσέα Μοσχονά και Στελλάκη Περπινιάδη, των δύο εξαίρετων αυτών φωνών, πιθανώς να έγινε με πρωτοβουλία του Παπαϊωάννου, αφού από τα δέκα τραγούδια που εμφανίζονται μαζί τα εννέα είναι του «μπαρμπα-Γιάννη».

Πριν το χάραμα μονάχος εξεκίνησα

και στο πρώτο μας το στέκι την αυγούλα γύρισα

Κάποια άλλη μ’ είχε μπλέξει με καμώματα

σ’ αγαπώ κι ήρθα κοντά σου πριν τα ξημερώματα

Πριν ακόμα σβήσουν τ’ άστρα εξεπόρτισα

αχ, να ξανάβρω τα δυο σου χείλη που ποτέ δεν χόρτασα

 

Αχάριστη

Υπέροχο τραγούδι του Τσιτσάνη, θεωρείται από τα καλύτερα που γράφηκαν για τον έρωτα και την προδοσία. Ερμηνεύουν η Ιωάννα Γεωργακοπούλου, ο Στελλάκης Περπινιάδης και ο συνθέτης.

Δεν ρώτησες τόσον καιρό για μένα

πώς πέρασα, τρελή, στην ξενιτιά

σ’ αγάπησα, δυστύχησα για σένα

και σέρνομαι, κακούργα, μακριά

Τα βάσανά μου μ’ έριξαν στα ξένα

και μ’ έχουν της ζωής κατάδικο

αχάριστη, δεν πόνεσες για μένα

κι αυτό το βρίσκω να ‘ναι άδικο

Μου είπανε πως ζεις ευτυχισμένη

θεότρελη, στα πλούτη κολυμπάς

μα μια κατάρα πάντα θα σε δέρνει

του προδομένου ο πόνος της καρδιάς

 

Το μινόρε της αυγής

Κορυφαίο ερωτικό τραγούδι και μάλλον το ωραιότερο κανταδόρικο ρεμπέτικο που έχει γραφεί, ύμνος πραγματικός, σε μουσική Σπύρου Περιστέρη και στίχους Μίνωα Μάτσα. Τραγουδούν οι Μάρκος Βαμβακάρης, Απόστολος Χατζηχρήστος, Γιάννης Σταμούλης. Μπουζούκι: Κώστας Καπλάνης. Κιθάρα: Σπύρος Περιστέρης.

Ξύπνα, μικρό μου, κι άκουσε

κάποιο μινόρε της αυγής,

για σένανε είναι γραμμένο

από το κλάμα κάποιας ψυχής.

Το παραθύρι σου άνοιξε

ρίξε μου μια γλυκιά ματιά

Κι ας σβήσω πια τότε, μικρό μου,

μπροστά στο σπίτι σου σε μια γωνιά.

Μουσικοδρόμιο

---

Source:  videosmusicview.blogspot.com