Ρεμπέτικο τραγούδι: Ύμνος ή μήπως Αφορισμός;

Ρεμπέτικη Κομπανία. Πηγή εικόνας: mousikes-diadromes.gr

Η ρεμπέτα, οι ρεμπέτες και το ρεμπέτικο

Είναι δύσκολο να προσεγγίσεις χωρίς παραλήψεις και ανακρίβειες ένα τόσο μεγάλο κομμάτι της μουσικής μας κληρονομιάς όπως είναι το ρεμπέτικο τραγούδι. Θα επιχειρήσω απλά να δώσω ένα  στίγμα, ελπίζοντας να προσφέρω μια μικρή γεύση.

Ξεκινώντας από την προέλευση των λέξεων «ρεμπέτης, ρεμπέτικο» κατά τον Ν. Σαραντάκο και μετά από μια εκτενή έρευνα που έκανε προέρχονται από τη «ρεμπέτα». Αυτή με τη σειρά της από τα τούρκικα, μάλλον από τη λέξη rabιta (που σήμαινε ‘στρατιωτικός καταυλισμός, ιδίως μεθοριακός’ αλλά στη συνέχεια, στην ανατολική Μεσόγειο του 19ου αιώνα είχε πάρει τη σημασία «ξενώνας, καραβανσεράι» και «τεκές, άσυλο»).

Οι περίοδοι του ρεμπέτικου

Υπάρχουν πολλοί σπουδαίοι μελετητές του ρεμπέτικου τραγουδιού που έχουν ασχοληθεί με την ιστορία του αλλά και με την εξέλιξή του.

Ένας από αυτούς, ο Ηλίας Πετρόπουλος, χωρίζει την ιστορία του ρεμπέτικου σε τρεις περιόδους:

• 1922-1932 – Η εποχή που κυριαρχούν τα στοιχεία από τη μουσική της Σμύρνης.
• 1932-1942 – Η κλασική περίοδος.
• 1942-1952 – Η εποχή της ευρείας διάδοσης και αποδοχής.

Το ξεκίνημα

Σαν πρώτο ξεκίνημα αυτού του νέου ακούσματος θεωρούνται οι αρχές του 19^ου αιώνα, στις φυλακές του ελληνικού κράτους. Γι’ αυτά τα τραγούδια κάνουν αναφορά και μεγάλοι λογοτέχνες όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Καρκαβίτσας κ.ά.

Μέχρι τότε στην Ελλάδα κυριαρχούσαν οι οπερέτες. Ένα είδος που, σαφώς, δεν εξέφραζε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Άρχισαν να γράφονται και ελληνικές καντάδες, επτανησιακές κυρίως, που και αυτές όμως είχαν τις ρίζες τους στις ιταλικές οπερέτες.

Σιγά σιγά άρχισαν να ανοίγουν τα καφέ σαντάν και αργότερα τα καφέ σαντούρ που μετονομάστηκαν σε καφέ αμάν. Όλα αυτά, βέβαια, μετά την ίδρυση του Ωδείου Αθηνών. Άρχισαν να γράφονται επιθεωρήσεις και να διευρύνεται σταδιακά ο μουσικός κύκλος.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ: www.maxmag.gr ...