Του Στέλιου Γουναρά
Το ρεμπέτικο τραγούδι θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα από τα ήδη
του τραγουδιού που βρίσκει χαρά ένας λεξικογράφος ή ένας λαογράφος.
Πολλές λέξεις σήμερα άγνωστες. Αλλά και τότε που γραφόταν τα ρεμπέτικα
τραγούδια κάποιες από αυτές δεν ήταν συνηθισμένες ή παραποιήθηκαν μέσα
στα τραγούδια. Η αργκό είναι πραγματικά ένα από τα ωραιότερα στοιχεία
των ρεμπέτικων εκτός από τις ερμηνείες, τη μουσική κλπ.
Ανθίζομαι
Αντιλαμβάνομαι, καταλαβαίνω κάτι που υποκρύπτεται, παίρνω είδηση, πιάνω, ψυχανεμίζομαι. Ακούγεται στο τραγούδι: "Ο πασατέμπος" (1946) Στ. - μουσ.:Μ. Χιώτης Ερμηνεία: Κασιμάτης, Ρόζα. "Τα παραμύθια σου τ΄ανθίστηκα πια τώρα..." [ΕΤΥΜ. <από συμφυρμό των λέξεων: άνθος + μυρίζομαι].
Βιδάνιο
1. Τα ποσοστά από τα κέρδη χαρτοπαιξίας που έχει το δικαίωμα να κρατάει η χαρτοπαιχτική λέσχη ή το καφενείο, αλλιώς γκανιότα. 2. Το υπόλειμμα πιοτού στο ποτήρι, το απόπιομα. Ακούγεται στο τραγούδι: "Παίζω πόκα, παίζω πινόκλι" (1929) Στ. - μουσ.: Ζάππας Ερμην.: Κατσαρός (Θεολογίτης) "...Παίζω πόκα, παίζω πινόκλι παίζω κοντσίνα, τριόνφο, φαραώ και αντίς για να ρεφάρω χάνω και το βιδάνιο..." [ΕΤΥΜ. ‹ ιταλ. quatagno]
Χάσικος
Σημαίνει καλής ποιότητας, εκλεκτός, καθαρός, άσπρος. Ακούγεται στο τραγούδι: "Είσ' αφράτη σαν φραντζόλα" (1940) Στ., μουσ., ερμ.: Βαμβακάρης "...είσαι αφράτη σαν φραντζόλα σαν το χάσικο ψωμί..." [ΕΤΥΜ. < τουρκ. has]
Κουσουμάρω
1. χρησιμοποιώ κάτι με επιτυχία, χειρίζομαι. 2. επιδεικνύω, μοστράρω. 3. φέρομαι, συμπεριφέρομαι. Ακούγεται στα τραγούδια: "Βρε μάγκα το μαχαίρι σου" (1936) Στ., μουσ. και ερμηνεία: Δελιάς "...Βρε μάγκα το μαχαίρι σου για να το κουσουμάρεις πρέπει να έχεις την ψυχή καρδιά για να το βγάλεις..." Και στο τραγούδι: "Τραγιάσκες" (1933) Στ., μουσ., ερμηνεία: Βαμβακάρης. "...και οι γκόμενες αντρίκια κουσουμάρουν και με μάγκες τρέχουνε για να φουμάρουν..." [ΕΤΥΜ. < ιταλ. consumare]
Γιαβουκλού
Αγαπητικός, αγαπητικιά, ερωτευμένος, ερωτευμένη. Ακούγεται στο τραγούδι: "Ο νέος μάγκας" (1932) Στ., μουσ.: Σκαρβέλης Ερμηνεία: Κασιμάτης "...Βρε μάγκα αυτή σου πρέπει να 'χεις γιαβουκλού, που είναι αλανιάρα, τσαχπίνα χασικλού..." [ΕΤΥΜ. < τούρκ. Yavuklu].
Ασίκης
1. λεβέντης, άντρας που συνδυάζει σωματικά και ψυχικά χαρίσματα. 2. Ο αγαπητικός, ο εραστής. 3. Στις γλώσσες της Ανατολής σημαίνει τραγουδιστής, πλανόδιος οργανοπαίκτης, τροβαδούρος. Τα τραγούδια των Ασίκηδων ήταν μακροσκελή, περιείχαν και διηγήσεις, κομμάτια από έπη με λόγια προσαρμοσμένα στην επικαιρότητα. Ακούγεται στο τραγούδι: "Πέντε ποντικοί βαρβάτοι" Παραδοσιακό Ερμηνεία: Απ. Νικολαΐδης "...ποιος ασίκης σαν και μένα στο κουρμπέτι περπατεί..." [ΕΤΥΜ. τουρκ. aşιk =εραστής < αραβ. asiq].
Βέρτζινος
Aγνός, αθώος, παρθένος. Επίσης: μπατίρης, απένταρος. Ακούγεται στο τραγούδι: "Το βέρτζινο μαγκάκι" Στ.: Γ. Καλαμαριώτης Μουσ.: Πλέσσας Ερμην.: Γενίτσαρης "...Πιάσε ρε μόρτη το παλιό μπαγλαμαδάκι για να βολτάρει και το βέρτζινο μαγκάκι..." [ΕΤΥΜ. < ιταλ. vergine=παρθένος, αγνός < λατιν. vergineus].
Γιορντάνι
Περιδέραιο, κολιέ από χρυσά ή ασημένια φλουριά. Ακούγεται στο τραγούδι: "Ο μπλόκος" Στ., μουσ. : Τσιτσάνης "...έφτασαν τα καραβάνια με σπαθιά και με γιορντάνια..." [ΕΤΥΜ. < τουρκ. gerdan = λαιμός και gerdenbend = περιδέραιο].
Γκεζί
Παρέα, συμφωνία, λούκι, συνάντηση. Ακούγεται στο τραγούδι: "Μάγκα μου, περαστικά σου", 1953 στ., μουσ.: Στ. Χρυσίνης ερμην.: Καζαντζίδης, Ρ. Στάμου "...χρόνια τραβιέσαι στο γκεζί δεν πήξαν τα μυαλά σου...." [ΕΤΥΜ. <τούρκ. gezi = εκδρομή, περιήγηση].
Γκλάβα
Κεφάλι. Ακούγεται στο τραγούδι: "Πέντε μάγκες" (1936) Στ., μουσ.: Γ. Εϊτζιρίδης (Γιοβάν Τσαούς) Ερμην.: Αντ. Καλυβόπουλος "...Δύο τάλιρα τον δίνεις τρία θα πληρώσουμε αν η γκλάβα θα γεμίσει θα σε προτιμήσουμε...". [ΕΤΥΜ. < σλαβ. glava].
Για περισσότερες λέξεις που συναντάμαι σε ρεμπέτικα τραγούδια και πιθανό να μην ξέρετε τι σημαίνουν επισκφθείτε εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου