Δευτέρα 18 Απριλίου 2016

Τα Σατυρικά της Σμύρνης

Σχολή Ραπτικής στη Σμύρνη

Ο κόσμος γενικά όπως στις μικρές κοινωνίες, παρατηρούσε, σχολίαζε, ηκουσέλεβε (κουτσουμπόλευε) και πολύ συχνά μέσα στην κοινωνία της Κοσμοπολίτικης Σμύρνης και στα προάστεια, άκουγες σατυρικά δίστιχα ή τετράστιχα που κυκλοφορούσαν σε κάθε κύκλο.

Ενα τέτοιο τραγούδι  έκανε το γύρο στις γειτονιές σαν ένα είδος επιθεώρησης βγαλμένο από το στόμα του λαού.

Εις τον Τσαϊρλή Μπαξέ
κορίτσια σαν το Μενεξέ
μέσα στα Ταμπάχαν
κορίτσια σαν τα λάχανα
και στου Φασουλά τη βρύση
ποιος κοτά να της  μιλήσει!
Και στα Σερβετάδικα
πετούνε τα μπαστάρδικα
και στου Μάμογλου το χάνι
μπαινοβγάινουν οι ρουφιάνοι.


Σε γάμους μεταξύ νέου και γριάς ή γέρου και νέας, η σάτυρα έδινε κι έπαιρνε:

Μια σκουριασμένη κλειδαριά ήχασε το κλειδί τση
παντρέυτηκε η Σμπάραινα και πήρε το παιδί τση.
Σ΄όποιον γάμο κι αν ηπήγα τέτοιον γάμο δεν τον είδα
ναν΄η νύφη κλωνάτη κι ο γαμπρός με τόνα μάτι.

Πολλές φορές σχολίαζαν γενικά την τελετή του γάμου, με μια ρίμα για τα μικρά κεριά που  έστελναν. Τα κεριά χρησίμευαν σαν προσκλητήριο για το γάμο, γι αυτό όταν ήθελαν να πουν σε κάποια πως δεν την προσκάλεσαν της έλεγαν: Κερά μου, δεν σούστειλα το κερι για νάρθεις!

Η νύφη ηκαμάρωνε κι η μάνα τση αρωτούσε
και η κουμπάρα ήκλανε και διπλοχαιρετούσε
Κεράκια ημοιράζανε σε ούλοι τσι παππάδες
κι οι γριές ηλέγανε «Μικρές είν΄οι λαμπάδες!

Οταν κάποιος γαμπρός που έτρωγε χυλόπιτα ήθελε να κάνει πατινάδα στη γειτονιά της νύφης, έλεγε τραγούδια σατυρικά. Σε μια τέτοια περίπτωση ακούστηκαν τα ακόλουθα:

Ξύπνησε πετροπέρδικα
κι άνοιξε τα φτερά σου
και διώξε αυτόν τον κότσυφα
πουχεις στην αγκαλιά σου.
Αγάπαε τον άντρα σου, αγάπαε κι εμένα
κάνε τ΄αντρους σου δυο βρακιά, κάνε κι εμένα ένα.
Τ΄αντρους σου ναν από μαλλί κι εμένα από μετάξι
τ΄αντρους σου να κατελυθή κι εμένα να βαστάξει.

Πολλά από τα δίστιχα που καταγράφηκαν έγινα αργότερα τραγούδια όπως:

Μπουρνόβας με κρύα νερά
Μπουτζάς με πρασινάδες
και Κουκλουτζάς με τις ελιές
και μ΄όμορφες κεράδες.

Κι άλλο ένα που ακούγονταν ως συμβουλή σε κάποιοον που επρόκειτο να παντρευτεί:

Δε σου τωπα μια
μεσ΄στην Αρμενιά
δε σου τώπα δυό
μεσ΄το μπαρμπεριό
δε σου τώπα τρείς
να μην παντρευτείς
τι καλό θα δεις
ποπυ θα βαρεθείς!

Δίκτυο Μ (Πηγή Μικρασιατικά Χρονικά 1939)
constantinoupoli.png
constantinoupoli.com



Next page